Czym jest SIBO?
SIBO inaczej zespół rozrostu bateryjnego jelita cienkiego to coraz częściej diagnozowane schorzenie układu pokarmowego, które może doprowadzić do szeregu różnych dolegliwości, takich jak bóle brzucha czy też biegunki. Zrozumienie czym jest SIBO i jakie są jego objawy, jest kluczowe dla skutecznego leczenia i poprawy jakości życia pacjentów.
Jeśli zauważyłeś u siebie lub Twoich bliskich objawy zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego,
umów wizytę do naszego Gastrologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .
Co to jest SIBO?
Gdy jelito cienkie u człowieka pracuje prawidłowo, to ma ono niewielką ilość bakterii. Jeśli jednak ta ilość się powiększa to taki stan nazywamy zespołem rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Bakterie te pochodzą zarówno z jelita cienkiego, jak i jelita grubego.
Jakie są przyczyny zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego?
- zaburzenia czynności motorycznej jelit, czyli np. w zespole jelita drażliwego, twardzinie układowej, cukrzycy (neuropatia cukrzycowa), chorobie Parkinsona
- nieprawidłowości anatomiczne — zwężenie jelita (po radioterapii), zrosty pooperacyjne, stan po operacjach, podczas których doszło do wycięcia jelita — zastawki krętniczo-kątniczej
- zaburzenia trawienia — w przebiegu takich chorób jak przewlekłe zapalenie trzustki, mukowiscydoza
- marskość wątroby i przewlekła choroba nerek
- leki — opioidy, leki hamujące wydzielanie żołądkowe
- niedobory odporności — niedobór IgA, zakażenie HIV
- inne — podeszły wiek, uchyłki jelita cienkiego
Objawy SIBO
Najczęściej występujące objawy przy SIBO to:
- wzdęcie brzucha — nadmierne gromadzenie i oddawanie gazów
- biegunka — wodnista lub tłuszczowa (taką, którą trudno spłukać)
- ból brzucha
- uczucie pełności w brzuchu
- zaparcia
Przy zaawansowanym stadium choroby występują takie objawy jak:
- niedożywienie i utrata masy ciała
- obrzęki
- niedobór witamin A i D — m.in. osteoporoza, tężyczka, zmiany skórne, kurza ślepota
- niedobór witaminy B12 – zaburzenia neurologiczne, niedokrwistość
- zmiany skórne — rumień guzowaty, wysypki plamisto-grudkowe
U niektórych pacjentów przy SIBO występuje powiększenie obwodu brzucha, a u drugich choroba ta nie daje żadnych objawów.
Jak wygląda diagnostyka SIBO?
Jeśli pojawiły się jakieś niepokojące objawy, które mogą wskazywać na zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, to w pierwszej kolejności należy udać się do lekarza rodzinnego. Lekarz rodzinny na podstawie objawów kieruje pacjenta na dalsze badania i konsultację do gastrologa. Jakie są badania diagnostyczne w kierunku SIBO?
- badania laboratoryjne — morfologia krwi, stężenie witaminy B12, albumina i kwas foliowy
- testy oddechowe (wodorowy test oddechowy)
- badanie bakteriologiczne treści pobranej z jelita podczas badania endoskopowego
- RTG przewodu pokarmowego z wlewem kontrastowym
- badania endoskopowe
Czym jest wodorowy test oddechowy?
Taki test na SIBO jest wykonywany z glukozą lub laktulozą. Jest on nieinwazyjny, w pełni bezpieczny i trzeba się do niego przygotować. Wytwarzanie wodoru ma związek z aktywnością bakterii jelitowych, które fermentują cukry, przy czym wodór, który powstaje w jelitach, jest wydychany przez płuca.
Jak przebiega badanie? Od pacjenta pobiera się wyjściową próbkę wydychanego powietrza, a później spożywa on 75 g glukozy lub 10 g laktulozy, lub 25 g laktozy. Następne pomiary ilości wydychanego wodoru wykonuje się w próbkach pobranych co 30 minut przez 2 godziny po spożyciu cukru.
Jak przygotować się do badania? 4 tygodnie przed samym badaniem nie można przyjmować żadnych antybiotyków. Tydzień przed badaniem nie można brać leków prokinetycznych i przeczyszczających. W dniu poprzedzającym badanie pacjent nie powinien spożywać pokarmów podlegających fermentacji (np. węglowodanów złożonych). Pacjent na badanie musi przyjść na czczo i nie może jeść 8-12 h przed badaniem.
Leczenie SIBO
Zdiagnozowany zespół rozrostu bakteryjnego wymaga natychmiastowego leczenia — celem zmniejszenia liczby bakterii w jelicie cienkim pacjenta. Mniejsza ilość bakterii powoduje, że symptomy choroby zaczynają zanikać. Na początku trzeba zdiagnozować przyczyny występowania SIBO, czyli zastosować leczenie choroby podstawowej lub czynników sprzyjających przerostowi flory bakteryjnej jelita cienkiego.
Podstawową metodą leczenia SIBO jest antybiotykoterapia. Zazwyczaj stosuje się leki aktywne wobec gram-ujemnych bakterii tlenowych i beztlenowych (np. ryfaksymina). Jeżeli u pacjenta stwierdzono niedobory witamin i minerałów lekarz powinien wdrożyć odpowiednią suplementację.
Przy zaparciach i biegunkach stosuje się leki łagodzące objawy od strony układu pokarmowego. Podczas leczenia pacjent powinien stosować się do wytycznych lekarza, a po zakończonej terapii farmakologicznej należy udać się na kontrolę.
Pacjenci z SIBO nie powinni zażywać probiotyków podczas leczenia. Nie jest również zalecane także przeszczepianie mikrobioty jelitowej. Mikrobioty jelitowe to wszystkie drobnoustroje, które zasiedlają ludzkie jelita – większość z nich to bakterie.
Dieta w SIBO
Dieta w SIBO, to dieta FODMAP (ang. Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols). Dieta ta określa i eliminuje grupę fermentujących węglowodanów, których organizm nie jest w stanie rozłożyć i wchłaniać w jelicie cienkim. Jest ona stosowana najczęściej w przypadku objawów zespołu jelita drażliwego, ale niektóre badania wykazują jej skuteczność przy leczeniu SIBO.
Dietę FODMAP stosuje się przez kilka tygodni, a po tym czasie stopniowo włącza się kolejne pokarmy, rezygnując jedynie z tych, które nasilają symptomy ze strony układu pokarmowego.
Produkty, które można spożywać w diecie low FODMAP:
- produkty zbożowe: produkty gryczane, jaglane, owsiane, komosa ryżowa, tapioka, ryż, skrobia ziemniaczana, dozwolona niewielka ilość chleba orkiszowego na zakwasie
- mleko i produkty mleczne — bez laktozy: mleko, jogurt, kefir, twaróg, serek wiejski, sery podpuszczkowe dojrzewające: sery żółte, sery szwajcarskie, cheddar, parmezan, grana padano, brie, camembert, feta, mozzarella, lody bez laktozy, w bardzo niewielkich ilościach ser ricotta
- nasiona roślin strączkowych: tempeh, ciecierzyca z puszki (niewielkie ilości), soczewica gotowana
- mięso, ryby, jaja: wszystkie naturalne (jak najmniej nieprzetworzone) są dobrze tolerowane
- orzechy i nasiona: orzechy włoskie, laskowe (malutka porcja), pekan, brazylijskie, ziemne, piniowe, makadamia, słonecznik, pestki dyni, sezam, nasiona chia, siemię lniane, mak, masło orzechowe
- owoce: maliny, truskawki, melon (miodowy i kantalupa), mandarynka, pomarańcza, winogrona, kiwi, cytryna, limonka, marakuja, ananas, rabarbar, karambola, niedojrzały banan
- warzywa: ziemniaki, fasolka szparagowa, papryka, kapusta (poza włoską), brokuły (wyłącznie różyczki), seler korzeniowy, seler naciowy (niewielka porcja), cykoria, marchewka, pasternak, sałata, rukola, jarmuż, botwinka, por (zielona część), dymka (zielona część), szczypiorek, rzodkiew, rzodkiewka, szpinak, cukinia (niewielka porcja), pomidor, rzepa, koper włoski, bakłażan, dynia (niewielka porcja), karczochy (tylko serca, najlepiej z zalewy), okra, oliwki, papryka ostra, wodorosty
- zioła i przyprawy: wszystkie (z wyjątkiem mieszanek zawierających czosnek i cebulę)
- tłuszcze: wszystkie oleje, oliwa z oliwek, masło
- produkty i substancje słodzące: cukier, glukoza, syrop klonowy, stewia
Produkty, których nie można spożywać na diecie low FODMAP:
- produkty zbożowe: produkty z pszenicy – pieczywo, makaron, kasze (np. manna, kuskus), ciasta i ciastka, produkty z żyta i jęczmienia (spożywane w dużych ilościach)
- mleko i produkty mleczne: mleko (krowie, kozie, owcze), mleko zagęszczone, jogurt, maślanka, kefir, gotowe serki kanapkowe, ser halloumi, sery typu mascarpone, twaróg, śmietana, lody, kremy, desery na bazie mleka i produktów mlecznych
- nasiona roślin strączkowych: groch, soczewica, fasola, soja
- orzechy: pistacjowe, nerkowca, migdały
- owoce: arbuz, awokado, brzoskwinie, figi, daktyle, gruszki, jabłka, kaki (persymona), liczi, nektarynki, morele, owoce suszone, śliwki, wiśnie, czereśnie, mango, grejpfrut, jeżyny, granat
- warzywa: cebula, szalotka, czosnek, groszek (także cukrowy), por (białe części), kapusta włoska, brukselka (w większych ilościach), karczochy, topinambur, burak ćwikłowy, maniok, kalafior, szparagi
- prawie wszystkie grzyby
- zioła i przyprawy: czosnek w proszku, cebula w proszku, ketchup, gotowe pesto
- produkty i substancje słodzące: fruktoza, izomaltitol (izomalt), ksylitol, maltitol, mannitol, sorbitol, miód, syrop kukurydziany (syrop glukozowo-fruktozowy – HFCS), syrop z agawy, syrop złocisty
Ta dieta nie może być cały czas stosowana, osoby z SIBO powinny poradzić się lekarza kiedy ją najlepiej stosować i jak zapobiegać rozwojowi SIBO po jego wyleczeniu.
Czy można zarazić się SIBO?
Odpowiedź jest prosta — nie można się zarazić tą chorobą. Rozwija się ona w następstwie namnażania się własnej flory jelitowej pacjenta przy sprzyjających warunkach anatomicznych — szczególnie po zabiegach operacyjnych wyłączając część jelita cienkiego z czynności.
Czy można się całkowicie wyleczyć z zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego?
Zazwyczaj kuracja antybiotykami i zabieg operacyjny korygujący defekt anatomiczny są skuteczne. U części osób SIBO powraca po pierwszej antybiotykoterapii, wtedy jest potrzebne powtórne leczenie. Z kolei u innych pacjentów SIBO jest skutkiem zmian anatomicznych — trwałe wyleczenie bez ingerencji chirurgicznej korekcji tych zmian jest niemożliwe.
Jeśli zauważyłeś u siebie lub Twoich bliskich objawy zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego,
umów wizytę do naszego Gastrologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .
https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitocienkie/80685,zespol-rozrostu-bakteryjnego
