Choroba Parkinsona
Choroba Parkinsona to drugie (zaraz po chorobie Alzheimera) najczęstsze schorzenie neurozwyrodnieniowe, które dotyka głównie osób po 50 roku życia. Kojarzona jest głównie z drżeniem rąk, ale to tylko jeden z jej objawów. Choroba Parkinsona dotyka 1 na 500 osób, co w skali światowej daje ok. 4 miliony chorych. Częściej zapadają na nią mężczyźni, niż kobiety.
Co to jest Choroba Parkinsona?
Choroba Parkinsona to poważna i nieuleczalna dolegliwość. Jej podłożem są zmiany neurologiczne w istocie czarnej mózgu, skutkiem czego jest zmniejszenie ilości dopaminy, która jest jednym z przekaźników sygnałów. Komórki istoty czarnej są odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowego napięcia mięśni szkieletowych, a co za tym idzie za prawidłowe poruszanie się. W wyniku znacznego zmniejszenia się ilości dopaminy układ nerwowy otrzymuje zbyt małą ilość impulsów do prawidłowego funkcjonowania, w związku z czym chory zaczyna mieć problemy w sprawnym poruszaniu się. Pierwsze symptomy choroby Parkinsona pojawiają się dopiero kiedy ilość utraconych komórek nerwowych sięga 80% dlatego właściwie niemożliwe jest wykrycie jej wcześniej.
Przyczyny
Bezpośrednie przyczyny wystąpienia choroby Parkinsona nie są znane. Naukowcy spekulują, że występowanie tej choroby może mieć związek z mutacjami genów zwiększającymi podatność na zachorowanie. Nie bez znaczenia są również czynniki środowiskowe, takie jak narażenie na działanie pestycydów, manganu, tlenku węgla, trichloretylenu, urazy głowy lub stres oksydacyjny (wewnątrzkomórkowe zanieczyszczenie organizmu).
Choroba Parkinsona – objawy
Choroba Parkinsona zaczyna dawać objawy w momencie, kiedy jest już w fazie zaawansowanej, dlatego od zachorowania do diagnozy może minąć nawet kilka lat.
Pierwsze objawy choroby Parkinsona:
- drżenie dłoni, które może zostać zatrzymane siłą woli, delikatne, zwykle jednostronne
- zaburzenia węchu,
- zachwiania równowagi i zaburzenia postawy
- pogorszenie sprawności („niezgrabne” ruchy, pogorszenie pisma, sztywność mięśni)
- spowolnienie (reakcji, chodu, wolniejsza mowa)
- uporczywe zaparcia
Zaawansowane objawy choroby Parkinsona (oprócz pogłębienia pierwszych objawów):
- zaburzenia funkcjonowania pęcherza moczowego
- obniżenie nastroju, lęki, depresja, apatia
- zaburzenia snu
- pocenie się
- zaburzenia pamięci i orientacji przestrzennej
- spadek ciśnienia
- zaburzenia pamięci krótkotrwałej (chory doskonale pamięta rzeczy, które wydarzyły się lata temu, ale ma problem z przypomnieniem sobie tego, co wydarzyło się przed chwilą)
- zaburzenia erekcji
- problemy z mową
- częste upadki, utrata równowagi
Choroba Parkinsona – diagnostyka
Zdiagnozowanie choroby Parkinsona nie jest łatwym zadaniem. Wynika to z tego, że objawy choroby często są niejasne w początkowej fazie choroby.
Lekarzem, do którego należy się udać w pierwszej kolejności podejrzewając chorobę Parkinsona jest neurolog, który przeprowadzi rozbudowany wywiad medyczny, i na tej podstawie zostaną zlecone dodatkowe badania, np.:
- diagnostyka obrazowa głowy (rezonans magnetyczny, tomografia)
- test polegający na podaniu leku Lewodopy
- testy neurologiczne
Choroba Parkinsona – leczenie
Leczenie choroby Parkinsona jest zwykle celowane w zwiększenie poziomu dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym. Leczenie powinno zostać włączone najwcześniej jak to możliwe, w celu jak najszybszego spowolnienia postępów choroby.
Dostępne obecnie na rynku leki pozwalają opóźnić o parę lat wystąpienie nasilonych objawów choroby. Poprawiają jakość życia chorego i przedłużają czas życia. Najpopularniejsze leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona to:
- Lewodopa – jest prekursorem dopaminy. Ponieważ dopamina nie przenika bariery krew-mózg nie może być podawana jako lek w chorobie. Lewodopa natomiast tą barierę pokonuje. Jest to lek o krótkim czasie działania, więc musi być podawany kilka razy na dobę. Leczenie jest rozpoczynane od niewielkiej dawki, którą stopniowo się zwiększa do dawki docelowej. W ten sposób można uniknąć działań niepożądanych takich jak spadki ciśnienia krwi lub nudności. Długotrwała terapia Lewodopą (ok. 3-5 lat) może jednak nieść za sobą skutki uboczne w postaci nagłych, mimowolnych ruchów ciała. Leczenie Lewodopą jest skuteczne w przypadku 60-80% pacjentów. Jego działanie zmniejsza przede wszystkim sztywność kończyn.
- Leki ograniczające rozkład Lewodopy – są to leki takie jak: Tolkapon, Selegilina, Entakapon i Resagilina. Leki te spowalniają rozkład Lewodopy, co powoduje wydłużenie jej działania.
- Agoniści dopaminy – Bromokryptyna, Kabergolina, Lizuryd i Pergolid. Mogą powodować spadki ciśnienia tętniczego, co stwarza ryzyko omdleń i upadków, dlatego u pacjentów z niskim ciśnieniem po konsultacji z lekarzem należy zmniejszyć dawki lub odstawić leki na hipotensję.
- Amantadyna – jest to lek przeciwwirusowy, ale w chorobie Parkinsona stosuje się ją w celu zwalczania dyskinez wywołanych stosowaniem Lewodopy. Preparat ten nie powinien być stosowany rutynowo u wszystkich pacjentów, gdyż może powodować wiele skutków ubocznych.
- Cholinetyki – są stosowane w przypadku drżenia parkinsonowskiego.
Bardzo ważne, aby w takcie leczenia nie zmieniać samodzielnie dawek, nie pomijać dawek i nie odstawiać leków na własną rękę. Każda zmiana w farmakoterapii powinna być skonsultowana z doświadczonym neurologiem.
Leczenie chirurgiczne
Leczenie operacyjne zalecane jest u pacjentów, u których farmakologia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lub pojawiają się u nich uporczywe działania niepożądane. Leczenie operacyjne choroby Parkinsona polega na stymulacji struktur głębokich mózgu. Przeciwwskazaniem do zabiegu jest brak reakcji na Lewodopę, zespoły otępienne lub depresja.
Rehabilitacja
W chorobie Parkinsona istotne znaczenie ma wdrożenie rehabilitacji. Zapobiega ona rozwojowi zmian zwyrodnieniowych, poprawia kondycję ruchową i niweluje ból. Rehabilitacja w chorobie Parkinsona obejmuje:
- Kinezyterapię
- Fizykoterapię
- Masaż
- Psychoterapię
Kinezyterapia
Osoba cierpiąca na chorobą Parkinsona powinna mieć zleconą przez fizjoterapeutę na stałe aktywność fizyczną. Ważne, aby były to różne formy ćwiczeń jak np. nauka chodzenia w różnych warunkach, ćwiczenia poprawiające koordynację i równowagę. Przykładowe ćwiczenia to:
- Ćwiczenia na koordynację – siedzenie na krześle z oparciem i równoczesne podnoszenie prawej nogi i lewej ręki do góry
- Ćwiczenia zwiększające długość kroków – np. chodzenie po rozłożonych na podłodze papierowych okręgach
- Ćwiczenia równoważne – chodzenie po prostej linii na podłodze przekładając jedną stopę przed drugą, unoszenie jednej nogi do góry podczas stania bokiem przy drabince
Kinezyterapia obejmuje również terapię zdolności manualnych rąk. Ćwiczenia, które można wykonywać to np:
- Zawiązywanie sznurowadeł
- Układanie monet
- Odkręcanie i zakręcanie butelki
- Dotykanie pozostałymi palcami po kolei do kciuka
Ważne są również ćwiczenia oddechowe oraz takie, które minimalizują zaburzenia mowy:
- Marszczenie brwi
- Marszczenie nosa
- Szeroki uśmiech z pokazywaniem zębów
- Wypychanie językiem policzka od wewnętrznej strony
Fizykoterapia
Fizykoterapia jest bardzo pomocna w rehabilitacji pacjenta. Może obejmować:
- Kąpiele solankowe
- Kąpiele w wodach leczniczych
- Peloidoterapię (leczenie borowiną)
Masaż
W rehabilitacji choroby Parkinsona doskonale sprawdzają się również masaże. Szczególnie zalecane są:
- Klasyczny masaż leczniczy
- Masaż podwodny
- Masaż segmentarny
Jeśli dostrzegasz u siebie jakieś niepokojące objawy, umów się na wizytę
do naszego Lekarza Neurologa w Centrum Medycznym BetaMed
32 420 29 00 .
https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/choroba-parkinsona-rozpoznanie-objawy-i-leczenie,8868,n,192
https://www.doz.pl/czytelnia/a16137-Choroba_Parkinsona__przyczyny_objawy_diagnostyka_leczenie
https://fizjoterapeuty.pl/choroby/choroba-parkinsona-rehabilitacja.html
https://www.ucb.pl/produkty/terapie/neurologia/choroba-parkinsona
