Afazja to zaburzenie komunikacji, które wpływa na zdolność mówienia, rozumienia, czytania i pisania. W artykule wyjaśniamy, jakie są przyczyny i objawy afazji oraz jak można ją wyleczyć.

Jeśli zauważyłeś u siebie lub Twoich bliskich objawy afazji,
umów wizytę do naszego Neurologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎  32 420 29 00 .

Czym jest afazja?

Afazja jest zaburzeniem mowy, a nie jednostką chorobową. O afazji mówimy, bowiem wtedy kiedy następuje częściowa lub całkowita utrata umiejętności mówienia i rozumienia. Anomalia ta jest spowodowana uszkodzeniem niektórych struktur mózgowych, które znajdują się w dominującej półkuli. U pacjentów, którzy są praworęczni dominuje lewa półkula, zaś u leworęcznych dominuje prawa.

Typy i objawy afazji

Przy afazji może wystąpić wiele objawów związanych z zachowaniami językowymi. Zaliczamy do nich m.in.:

• anomię — trudności w nazywaniu
• zaburzenia gramatyki i składni — opuszczanie wyrazów, zniekształcenie w realizacji związków składniowych
• zaburzenia artykulacyjne — zniekształcenie wymawianych głosek
• trudności w realizacji fonetycznej formy wypowiedzi
• trudności w rozumieniu tekstu mówionego (pojedyncze słowa, relacja składniowa)

Rodzaje afazji

• afazja czuciowa — pacjent nie rozumie mowy, ale ją słyszy
• afazja ruchowa — osoba mająca ten typ afazji:
  • traci zdolność do mówienia i „nie pamięta” wzorców ruchowych, które towarzyszą jej przy mówieniu
  • brakuje jej współpracy między wargami, językiem i krtanią
  • może wydawać dźwięki i wypowiadać nawet niektóre słowa, ale bez prawidłowej kolejności gramatycznej
• afazja mieszana (afazja czuciowa i ruchowa) – afazja ta u pacjenta występuje po uszkodzeniu mózgu, a potem ulega zmianie w trakcie regeneracji mózgu
• afazja globalna — ma w sobie skrajne cechy afazji ruchowej i czuciowej, oprócz tego to:
  • mowa jest całkowicie zaburzona zarówno pod względem rozumienia, jak i produkowania
  • po pewnym czasie może ten typ przejść w afazję ruchową, bądź czuciową
• afazja transkortykalna — umiejętność powtarzania mowy przy zaburzonym spontanicznym mówieniu i nazywaniu

Jakie są przyczyny afazji?

Możemy wyróżnić kilka czynników, które powodują u osób afazję mowy. Jedną z najczęstszych przyczyn afazji jest udar mózgu. Do najczęstszych przyczyn zalicza się także:

• urazy czaszkowo-mózgowe — wypadki komunikacyjne i inne zdarzenia
• guzy mózgu — nowotworowe, zapalne, naczyniowe i inne

Afazja — towarzyszące zaburzenia

Afazja nigdy nie występuje sama, zazwyczaj towarzyszy jej inne zaburzenie. Po urazie mózgu afazji najczęściej towarzyszą:

• problemy z pamięcią
• zaburzenia emocjonalne
• padaczka, która powstaje w wyniku blizn tworzących się w miejscu uszkodzenia mózgu
• porażenia ciała
• dysfagia — zaburzenia połykania
• apraksja — niezdolność wykonywania celowych ruchów, np. zapinanie guzików
• zaburzenia widzenia

Jak wygląda diagnostyka afazji?

Rozpoznać afazję można po wielu testach, które robi się po uszkodzeniu mózgu. Dzięki nim można trafnie określić jego stan i występujące zaburzenia. Pośród badań na zdiagnozowanie afazji znajdziemy:

• badanie mowy opisowej — np. opisywanie obrazka
• badanie mowy dialogowej — np. rozmowa z chorym na temat jego samopoczucia
• zautomatyzowane ciągi słowne — np. wymiana miesięcy, dni tygodnia
• badanie nazywania
• badanie powtarzania — np. samogłosek
• badanie czytania, pisania i liczenia
• badanie pamięci
• badanie orientacji przestrzennej
• badanie wykonywania celowych ruchów — np. wiązanie sznurówek

Diagnoza afazji ma na celu ustalenie jej typu oraz określenie miejsca i stanu, w którym doszło do uszkodzenia u pacjenta, aby lekarz mógł ustalić dalszy plan leczenia. Jeśli podejrzewasz u siebie afazję, to pierwszym krokiem będzie umówienie wizyty do neurologa. To on pomoże dokładnie zdiagnozować to zaburzenie — we współpracy z logopedą lub neuropsychologiem.

Leczenie afazji

Leczenie farmakologiczne afazji polega przede wszystkim na złagodzeniu symptomów, które wywołało to zaburzenie.

Dodatkowo lekarz może zalecić terapię logopedyczną. Taką terapię afazji powinno zacząć się jak najwcześniej, kiedy tylko stan zdrowia chorego na to pozwoli. Terapia polega na ćwiczeniu zaburzonych funkcji i jest dostosowywana zawsze do możliwości pacjenta oraz typu afazji. Podczas takiej terapii afazji — pacjenci uczą się mówić od nowa lub poprawiają swój sposób mówienia. Tak naprawdę im lżejsze jest uszkodzenie struktur mózgowych, tym terapia afazji trwa krócej.

Jeśli chodzi o lekkie przypadki afazji, to objawy tego zaburzenia mowy mijają samoistnie. Niestety w bardzo ciężkich, rehabilitacja może trwać nawet długie lata — bez gwarancji, że mowa chorego wróci do stanu sprzed zaburzenia.

Afazja dziecięca

Gdy małe dziecko jest małomówne albo przekręca różne słowa, rodzice boją się, że może to być symptom afazji. Jednak warto wiedzieć, że tego zaburzenia nie diagnozuje się u dzieci w wieku 2-3 lat. Afazja u dziecka może pojawić się w wieku powyżej 3 lat. Wówczas występują takie objawy afazji jak:

• brak postępów w mowie
• dziecko nie rozumie wypowiadanych do niego zdań
• dziecko dzieli słowa na sylaby
• nie potrafi naśladować i powtarzać słów po rodzicu
• nie odpowiada na zadane pytania

Gdy pojawią się takie symptomy to warto udać się do lekarza, by ten przeprowadził diagnostykę w kierunku afazji. Czasami jest tak, że takie zachowanie dziecka jest spowodowane wcześniej doświadczoną traumą, zaburzeniami emocjonalnymi i wadą słuchu, a nie uszkodzeniami ośrodka mowy.

Jeśli Ty lub Twoi bliscy macie problemy z mówieniem po wystąpieniu afazji,
umów wizytę do naszego Logopedy w Centrum Medycznym BetaMed
☎  32 420 29 00 .

https://www.damian.pl/zdrowie-psychiczne/afazja/#

https://www.wapteka.pl/blog/artykul/afazja-zaburzenie-mowy-czym-jest-oraz-jakie-sa-jej-objawy-i-przyczyny

https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/afazja-przyczyny-i-zaburzenia-towarzyszace/