Jak leczyć porażenie nerwu twarzowego?

Porażenie nerwu twarzowego to jedno z najczęstszych porażeń nerwów wychodzących z mózgu, tzw. nerwów czaszkowych. Schorzenie to objawia się między innymi obniżeniem kącika ust czy też utratą czucia głębokiego na obszarze twarzy. Jak wyglądają objawy i leczenie porażenia nerwu twarzowego?

Jeśli zauważyłeś u siebie lub Twoich bliskich objawy porażenia nerwu twarzowego,
umów wizytę do naszego Neurologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .

Czym jest nerw twarzowy i na czym polega jego porażenie?

Nerw twarzowy jest jednym z 12-nastu par nerwów czaszkowych. Nazywany przez specjalistów również siódmym nerwem czaszkowym. Składa się on z włókien ruchowych, czuciowych i przywspółczulnych. Gdzie sięga nerw twarzowy? Unerwienie obejmuje zakres wszystkich mięśni głowy i szyi, ślinianki, gruczoł łzowy oraz przednią i środkową powierzchnię języka.

Czym jest porażenie nerwu twarzowego? To nagłe i samoistne porażenie siódmego nerwu czaszkowego. Można go poznać po jednostronnym i obwodowym uszkodzeniu nerwu twarzowego. który występuje jako paraliż mięśni połowy twarzy.

Typy porażenia nerwu twarzowego

Porażenie nerwu twarzowego typu ośrodkowego

Rodzaj ten przedstawia uszkodzenie, do którego doszło powyżej jądra nerwu, czyli w strukturach mózgowia. Przyczyną porażenia tego typu jest udar mózgu, a później stwardnienie rozsiane, nowotwory mózgu i przerzuty do mózgu.

Porażenie nerwu twarzowego typu obwodowego

Ten typ porażenia wskazuje na uszkodzenie na poziomie jądra nerwu twarzowego lub na dowolnym odcinku przebiegu włókien nerwowych. Jedną z najczęstszych przyczyn porażenia jest samoistne porażenie Bella, które dotyczy około 3/4 wszystkich uszkodzeń nerwu twarzowego.

Jakie są rzadsze przyczyny porażenia nerwu twarzowego?

uraz
cukrzyca
nadciśnienie tętnicze
zakażenia wirusowe (wirus opryszczki zwykłej HSV)
guzy
choroby autoimmunologiczne (np. zespół Guillaina-Barrego, toczeń rumieniowaty)
infekcje ucha środkowego
choroby ślinianki przyusznej

Kto jest najbardziej narażony na to schorzenie?

Najbardziej narażonymi na to schorzenie są osoby, które są w wieku od 15 do 45 lat, obciążone cukrzycą i zaburzeniami odporności oraz zagrożone są kobiety w ciąży.

Jakie są objawy porażenia nerwu twarzowego?

Nasilenie symptomów może zależeć od stopnia uszkodzenia nerwu. Objawy porażenia nerwu twarzowego pojawiają się nagle.

Osoba z obwodowym uszkodzeniem nerwu twarzowego:

nie może zmarszczyć czoła
nie może zacisnąć lub zamknąć powiek
ma wygładzony fałd nosowo-wargowy
ma opadnięty kącik ust
nie może się szeroko uśmiechnąć, nie może gwizdać ani nadąć policzków
ma objaw porażenia Bella — gałka oczna przy zamknięciu obraca się ku górze

Wszystkie powyższe objawy występują przy nerwie, który stracił swoje funkcje.

Mogą pojawić się też inne objawy — zależnie od miejsca:

zaburzenie wydzielania łez i śliny
upośledzone odczuwanie smaku na przedniej części języka
nadwrażliwość na dźwięki o niskich tonach

W porażeniu nerwu twarzowego ośrodkowego zwykle smak funkcjonuje normalnie. Objawami tego typu porażenia są osłabienie ręki i nogi po stronie przeciwnej (zespół naprzemienny). Kolejnym objawem jest asymetria tylko w dolnej części twarzy, która świadczy o uszkodzeniu ośrodkowym.

Rozpoznanie porażenia nerwu twarzowego

Chorobę tą można zdiagnozować już na podstawie wyglądu pacjenta i przeprowadzonego wywiadu lekarskiego. Jeżeli lekarz chce poznać przyczynę porażenia nerwu twarzowego, to może zlecić takie badania jak:

badanie diagnostyki obrazowej — rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa głowy
badania laboratoryjne — morfologia krwi, OB, TSH, CRP i stężenie glukozy
testy serologiczne przy podejrzeniu boreliozy
nakłucie lędźwiowe, np. przy symptomach sugerujących zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Lekarz najprawdopodobniej stwierdzi porażenie Bella, po wykluczeniu chorób i przyczyn, w których przebiegu pojawia się uszkodzenie nerwu twarzowego. Odpowiednio przeprowadzone badanie neurologiczne pozwala stwierdzić czy pacjent nie ma również innych symptomów uszkodzenia nerwu twarzowego. Podczas tego badania specjalista sprawdza symetrię twarzy podczas spoczynku i w trakcie ruchów. Lekarz może też zbadać funkcje wydzielania łeż za pomocą testu Schirmera. Czasami pomocny jest też test wydzielania śliny.

Leczenie porażenia nerwu twarzowego

Jeżeli porażenie nerwu twarzowego jest wywołane wtórnie przez inne choroby, to leczymy je w pierwszej kolejności. Leczenie jest najbardziej skuteczne, gdy zostanie zaczęte w ciągu 72, a najlepiej 48 godzin od wystąpienia objawów.

Przy porażeniu nerwu twarzowego można zastosować także:

laseroterapię — pomaga przy regeneracji włókień nerwowych
naświetlania lampą Sollux — wykorzystuje promieniowanie podczerwone
zabiegi elektrostymulacji
kinezyterapię — regularne ćwiczenie mięśni wyrazowych twarzy
leki przeciwwirusowe — stosowane są gdy u pacjenta podejrzewa się wirusa półpaśca (HSV) jako czynnik odpowiedzialny za chorobę
terapię manualną — zastosowanie neuromobilizacji, która może stworzyć optymalne warunki dla regeneracji nerwu

Rokowania przy porażeniu nerwu twarzowego

Rzadko kiedy, ale nieleczone porażenie nerwu twarzowego może się samo wycofać. W pół roku nerw pacjenta może odzyskać swoją funkcję. Dotyczy to porażenia Bella. Całkiem inaczej jest, jeśli do uszkodzenia nerwu dochodzi w przebiegu innych schorzeń.

Gorsze rokowanie dotyczy osób:

z nadwrażliwością na dźwięki
u których objawy utrzymują się ponad 3 tygodnie
z chorobami metabolicznymi (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze)
powyżej 60. roku życia

W przypadku młodych osób porażenie nerwu twarzowego może być objawem pojawienia się stwardnienia rozsianego.