Osteoporoza – złodziej kości
Łamanie kości, częste i nieproporcjonalne do powodujących je urazów – zwłaszcza w obrębie bioder, żeber i nadgarstków, pęknięcia kości przy łagodnym nacisku – to symptomy mogące sygnalizować osteoporozę – chorobę, która mimo, iż przez dłuższy czas może rozwijać się niepostrzeżenie powoduje znaczne zmniejszenie gęstości kości, a co za tym idzie ich kruchość.
Przyczyny osteoporozy
Utrata gęstości mineralnej kości jest naturalna w procesie starzenia się układu szkieletowego. Mówi się, że osteoporoza i powikłania po niej są jedną z najczęstszych przyczyn śmierci w krajach rozwiniętych, złamania kości prowadzą bowiem nie tylko do bólu, ale również do zaniku mięśni, odleżyn czy zatoru płuc, a rekonwalescencja po nich jest żmudna i często wymaga długotrwałej hospitalizacji i rehabilitacji. Złamanie szyjki kości udowej, złamania kości promieniowej, czy nawet kości przedramienia stają się niebezpieczne w podeszłym wieku, kiedy proces gojenia i rekonwalescencji często jest zaburzony. Osteoporozę możemy podzielić na pierwotną i wtórną.
Osteoporoza pierwotna
Występuje częściej i jest zwykle konsekwencją starzenia się. Rozwija się u mężczyzn w starszym wieku i u kobiet po menopauzie, ale sam proces zaczyna się wcześniej, bo ok. 40 r.ż. u kobiet i 45 r.ż. u mężczyzn. Czynniki ryzyka osteoporozy:
- palenie papierosów
- nadmierne spożycie alkoholu
- zbyt mała ilość wapnia i witaminy D w codziennej diecie, niedożywienie
- niewystarczająca ekspozycja na słońce
- zbyt mała aktywność fizyczna
Osteoporoza wtórna
Jej częstość występowania jest zdecydowanie rzadsza i jest wynikiem innych chorób oraz stosowana niektórych leków (np. steroidowych). Dotyczy ona osób w każdym wieku i do przyczyn osteoporozy wtórnej należą między innymi:
- nadczynność tarczycy
- pierwotna nadczynność przytarczyc
- cukrzyca
- choroby układu pokarmowego (zaburzenia wchłaniania)
- reumatoidalne zapalenie stawów
- choroby nerek
- choroby wątroby
- zaburzenia hormonalne (w tym hormonów tarczycy)
- hormonalna terapia zastępcza
- przedwczesna menopauza
- choroby układu oddechowego, np. mukowiscydoza, przewlekła obturacyjna choroba płuc
- stosowanie niektórych leków
Na rozwój osteoporozy i gęstość kości ma również wpływ długotrwałe unieruchomienie, które w efekcie prowadzi do utraty masy kostnej.
Osteoporoza – objawy
Osteoporoza to choroba przewlekła, stąd istotne jest jej wczesne rozpoznanie u pacjentów z grupy ryzyka, bowiem pozwala ono na zastosowanie właściwego leczenia we wczesnym etapie rozwoju choroby i zapobieganie złamaniom kości. Zwiększa się ryzyko wystąpienia złamań kręgów (których aż połowa przebiega bez znacznych objawów) co doprowadza do obniżenia wzrostu i garbienia się. Objawy osteoporozy to przede wszystkim:
- tendencja do złamań, przez utratę tkanki kostnej
- pochylona postawa
- przewlekły ból kręgosłupa
- zauważalne zmniejszenie wzrostu
- zaburzenia równowagi
Diagnostyka
Podstawą diagnostyki osteoporozy jest zgłoszenie przez pacjenta zauważalnych objawów choroby podstawowej. Do rozpoznania osteoporozy służą poniższe metody:
- densytometria kości techniką dexa, czyli badanie gęstości kości
- kalkulator Frax (Pozwala ocenić ryzyko wystąpienia złamania osteoporotycznego u danej osoby w ciągu następnych 10 lat)
- badanie radiologiczne
- inne badania obrazowe (np. TK)
- badania laboratoryjne (oznaczenie niedoborów wapnia i fosforu z krwi, poziom witaminy D)
Profilaktyka
Profilaktyka pomaga obniżyć ryzyko zachorowania na osteoporozę. Zaliczamy do niej przede wszystkim zmiany w diecie oraz umiarkowaną aktywność fizyczną. Główne zmiany, które należy wprowadzić to:
- dieta bogata w produkty zawierające wapń (jego źródłem jest m.in. mleko i przetwory mleczne, nasiona roślin strączkowych, orzechy kapusta włoska) i witaminę D (wytwarzaną w organizmie pod wpływem promieniowania słonecznego); zapotrzebowanie na wapń u dzieci wynosi 800mg na dobę, u młodzieży i osób dorosłych 1000mg, u osób starszych 1500mg
- unikanie produktów utrudniających wchłanianie wapnia np. szpinaku czy innych warzyw zawierających kwas szczawiowy
- regularna aktywność fizyczna (co najmniej 3 razy w tygodniu po 30 minut)
- w przypadku obniżonego poziomu wapnia w organizmie warto ograniczyć picie kawy, bowiem kofeina zwiększa wydalanie wapnia z moczem
- zapobieganie urazom poprzez rehabilitację, mającą na celu poprawę aktywności fizycznej uwzględniająca ćwiczenia z równowagi i nauki upadania (istotne w odniesieniu zwłaszcza do osób starszych)
Leczenie osteoporozy
Całkowite wyleczenie osteoporozy jest niemożliwe, bowiem zazwyczaj osteoporoza związana jest ze starzeniem się organizmu. Leczenie osteoporozy polega na przyjmowaniu leków obniżających ryzyko złamań kości, równie ważna jest stała kontrola ilości wapnia we krwi oraz jego wydalania z moczem. Preparaty stosowane w leczeniu osteoporozy:
- eliminacja czynników ryzyka złamań
- leki poprawiające gęstość mineralną kości i zmniejszające ryzyko złamań kości (np. Ranelinian strontu, Teryparatyd, Bisfosfoniany)
- suplementacja wapnia i witaminy D
Przypominamy, ze w naszej placówce Centrum Medycznego BetaMed pacjenci mogą skorzystać z pakietu rehabilitacyjnego
dla osób zmagających się z osteoporozą 
32/ pokaż numer.
https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/64948,osteoporoza
