Co to jest choroba Addisona?
Choroba Addisona jest rzadkim, lecz ważnym schorzeniem układu hormonalnego. Objawy tej choroby mogą być różne i często początkowo niespecyficzne, co utrudnia w jej rozpoznaniu. Jak wyglądają przyczyny i objawy choroby Addisona? Kto najczęściej na to choruje?
Jeśli zauważyłeś u siebie lub Twoich bliskich objawy niedoczynności kory nadnerczy,
umów się do naszego Endokrynologa w Centrum Medycznym BetaMed
telefonicznie ☎ 32 420 29 00 lub skorzystaj z możliwości umówienia wizyty
przez czat dostępny na stronie.
Czym jest choroba Addisona?
Choroba Addisona to tak naprawdę pierwotna niedoczynność kory nadnerczy, która jest wywołana długotrwałym niedoborem hormonów kory nadnerczy, a głównie kortyzolu — wskutek bezpośredniego uszkodzenia nadnerczy.
Najczęściej chorują na nią kobiety, a do samego zachorowania dochodzi między 30. a 40. rokiem życia. Częstotliwość występowania choroby Addisona wynosi od 40 do 110 przypadków na milion.
Co to są nadnercza?
Są to narządy produkujące hormony, które znajdują się po obu stronach powyżej nerek. Zbudowane są z położonej zewnętrznie kory i wewnętrznego rdzenia. Jakie hormony produkowane są przez ten narząd?
- kortyzol — to główny hormon produkowany przez korę nadnerczy i jest on niezbędny do życia; najważniejsze funkcje kortyzolu:
- udział w odpowiedzi na stres psychiczny i fizyczny
- kontrola ciśnienia tętniczego
- udział w regulacji stężenia glukozy we krwi
- regulacja ilości i rozmieszczania tkanki tłuszczowej
- aldosteron — jego najważniejsze funkcje to:
- kontrola ciśnienia tętniczego
- regulowanie takich składników jak stężenie sodu i potasu we krwi
- dehydroepiandrosteron (DHEA) – główny androgen (męski hormon płciowy) produkowany jest przez organ kory nadnerczy; odgrywa on rolę m.in. w rozwoju owłosienia pachowego i łonowego u dzieci w okresie dojrzewania
Hormony sterydowe, czyli kortyzol i aldosteron pełnią najważniejsze funkcje w naszym organizmie.
Jakie są przyczyny choroby Addisona?
Najczęstszą przyczyną pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy jest autoimmunizacja. Jest to wytwarzanie przez organizm przeciwciał, które tak naprawdę niszczą nadnercza. Autoimmunologiczne zapalenie kory nadnerczy wolno i bezboleśnie powoduje degradację tego narządu. Z tą chorobą mogę występować inne schorzenia autoimmunologiczne, m.in. to tarczyca, bielactwo, cukrzyca typu 1 czy choroba Hashimoto. Choroba Addisona i jej rzadko spotykane inne przyczyny:
- gruźlica
- choroby zakaźne
- grzybice
- AIDS i choroby towarzyszące AIDS — cytomeglowirus
- nowotwory (rak nerki, rak płuca lub chłoniaki) – przerzuty nowotworowe
- zaburzenia metaboliczne
- zaburzenia wrodzone — np. wrodzony przerost nadnerczy, hipoplazja nadnerczy
- zmniejszenie wydzielania hormonów kory nadnerczy związane z lekami (np. mitotan, aminoglutetimid)
- stan po obustronnym usunięciu nadnerczy
- stan po krwotoku do obu nadnerczy — np. w wyniku przebiegu sepsy i rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego
- nacieki ziarniniakowe
Choroba Addisona objawy
Jakie mogą być objawy niedoczynności?
- osłabienie mięśni
- brak zdolności do wykonywania mocnego wysiłku fizycznego
- duże wyniszczenie
- cisawe zabarwienie linii dłoniowych, skóry i błon śluzowych
- niskie ciśnienie
- zaburzenia w przemianie materii i czynności gruczołów płciowych
- objawy ze strony przewodu pokarmowego — nudności i wymioty
- zawroty głowy
- zaburzenia w regularności oddawania stolca
- silne napadowe bóle brzucha
- nerwowość, przygnębienie i bezsenność
- gorączka
- zaburzenia psychiczne
- bóle mięśni
- niskie stężenie glukozy
Rozpoznanie choroby Addisona
Jak wygląda diagnostyka choroby Addisona? Lekarz specjalista po zebraniu wywiadu od pacjenta oraz badaniu fizykalnym (np. rozpoznanie typowych zmian skórnych dla tego schorzenia) może stwierdzić podejrzenie choroby Addisona. Później zleci pacjentowi dodatkowe badania takie jak — badania laboratoryjne: wykonanie morfologii krwi, oznaczenie stężenia elektrolitów, glukozy, mocznika i kreatyniny.
Istotnym element, by rozpoznać chorobę Addisona, jest wykonanie badań hormonalnych. Badanie polega na wykonaniu testu stymulacyjnego z użyciem syntetycznej kortykotropiny. Po podaniu leku dożylnie lub domięśniowo wykonuje się w określonych odstępach czasu (0, 30, 60 min) oznaczenie kortyzolu (stężenia) we krwi. Dodatkowo lekarz może też skierować pacjenta na badanie stężenia innych hormonów: DHEA-S, androstendionu i aldosteronu.
Aby ustalić przyczynę choroby Addisona, lekarz powinien zlecić badania w kierunku przeciwciał przeciwnadnerczowych. Czasem też może zalecić badanie na przeciwciała przeciwtarczycowe lub skierować przeciwko innym narządom.
Leczenie Choroby Addisona — w jaki sposób wygląda?
Choroba Addisona leczona jest poprzez przewlekłe i trwające do końca życia przyjmowanie specjalnych hormonów: glikokortykosteroidów (GKS), mineralokortykosteroidów (MKS) i czasami androgenów. Nazywane jest to leczeniem substytucyjnym, ponieważ leki mają pacjentowi zastąpić hormony, które u zdrowych ludzi są normalnie produkowane przez nadnercza.
Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy leczona jest następującymi lekami z terapii substytucyjnej:
- glikokortykosteroidami — zastępują one funkcję kortyzolu w naszym organizmie — dążą one wówczas do odtworzenia naturalnego dobowego rytmu kortyzolu, dlatego zaleca się podawanie ich w dwóch lub nawet trzech dawkach
- fludrokortyzonem — pełnią on funkcję aldosteronu
- dehydroepiandrosteronem — zastępuje on funkcję nadnerczowych androgenów
Przy chorobie Addisona zaleca się pić dużą ilość płynów i częściowo zwiększyć ilość soli w diecie. Istotne jest by pacjenci zawsze nosili przy sobie opaskę, bransoletkę lub karteczkę, na której powinny znajdować się informacje dotyczące tej choroby i przyjmowanych dawek leku.
Choroba Addisona — do czego może prowadzić nieleczona?
Nieleczona choroba Addisona może prowadzić nawet i do zgonu pacjenta. Jednak osoby, u których wdrożono odpowiednie leczenie substytucyjne nie muszą obawiać się o swoją długość życia. Nagłym stanem, który może być zagrożeniem dla życia pacjenta to jest przełom nadnerczowy. Może dojść do niego u osób, które przy chorobie Addisona odstawią na własną rękę hydrokortyzon. Do takiego stanu rzeczy może też dojść w sytuacjach stresowych, wywołanych ostrym zakażeniem lub silnym urazem, jeśli dawka hydrokortyzonu nie zostanie odpowiednio zwiększona.
Jeśli pacjent z przełomem nadnerczowym nie otrzyma szybko odpowiedniego leczenia to może umrzeć. Objawami rozwiniętego przełomu nadnerczy jest: bardzo niskie ciśnienie tętnicze, zaburzenia świadomości i gorączka. Objawy, które poprzedzają rozwój tego schorzenia to: mocne osłabienie, bóle mięśniowe, bóle brzucha, nudności i wymioty.
Jeśli zauważyłeś u siebie lub Twoich bliskich objawy niedoczynności kory nadnerczy,
umów się do naszego Endokrynologa w Centrum Medycznym BetaMed
telefonicznie ☎ 32 420 29 00 lub skorzystaj z możliwości umówienia wizyty
przez czat dostępny na stronie.
https://www.doz.pl/czytelnia/a16883-Choroba_Addisona___czym_jest_Na_czym_polega
https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/298621,choroba-addisona-przyczyny-objawy-i-leczenie
