Co może powodować zwyrodnienie plamki żółtej?

Zwyrodnienie plamki żółtej jest jednym z głównych powodów utraty wzroku u osób starszych. To postępujące schorzenie dotyka centralnej części siatkówki, prowadząc do degradacji ostrości widzenia i percepcji kolorów. Jakie są przyczyny, objawy i leczenie tej choroby narządu wzroku?

Jeżeli zauważysz u siebie objawy zwyrodnienia plamki żółtej, umów się
do naszej Poradni Okulistycznej w Centrum Medycznym BetaMed ☎ 32 420 29 00 .

Co to jest zwyrodnienie plamki żółtej?

Zwyrodnienie plamki żółtej to choroba narządu wzroku, która często określana jest jako AMD od angielskiej nazwy „age-related macular degeneration”. Polega ona na uszkodzeniu centralnej części siatkówki, czyli tzw. plamki żółtej odpowiedzialnej za wyraźne widzenia — bez żadnych zniekształceń. Dzięki plamce żółtej możemy czytać, pisać i rozróżniać kolory. Najczęściej choroba ta występuje u osób w podeszłym wieku.

Jakie są przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej?

AMD, czyli „age-related macular degeneration” to schorzenie, które nie zostało jeszcze kompleksowo zbadane i wyjaśnione przez lekarzy specjalistów. Wpływ na jej wystąpienie ma m.in.:

palenie tytoniu
czynniki genetyczne
zaawansowany wiek pacjenta
nadciśnienie tętnicze
cukrzyca
otyłość
miażdżyca
zawał serca lub udar mózgu w przeszłości
zaburzenia gospodarki lipidowej — np. zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi

Dwa fakty: kobiety o jasnoniebieskich tęczówkach częściej chorują na zwyrodnienie plamki żółtej, zaś palacze chorują na AMD aż 6-krotnie częściej niż osoby, które nie palą.

Objawy zwyrodnienia plamki żółtej

Jak już wiemy, AMD powoduje niewyraźne widzenie, ma to związek z uszkodzeniem centralnej części siatkówki. Mało kiedy — na samym początku — chory odczuwa dyskomfort, to wszystko zależy od sytuacji, jednak z czasem stan ten się pogarsza. Głównymi objawami zwyrodnienia plamki żółtej są:

pogorszenie jakości widzenia w nocy
pogorszenie ostrości wzroku z bliska
trudności przy czytaniu i pisaniu
„falowanie” linii prostych
mroczek centralny — pojawienie się nieruchomej ciemnej plamy w centrum pola widzenia

Jakie są postaci choroby AMD?

Wyróżniamy dwie formy zwyrodnienia plamki żółtej — postać sucha i postać wysiękowa.

Postać sucha (zanikowa) AMD

Zwyrodnienie plamki żółtej w postaci suchej objawia się u 90% przypadków. To najłagodniejszy typ AMD i jego charakterystyczną cechą jest powolny postęp choroby. Pogorszenie widzenia następuje stopniowo — w ciągu kilku miesięcy lub lat. Zmiany, które wówczas zachodzą mają charakter zanikowy.

Jak to wygląda? Obumierają komórki, które są odpowiedzialne za prawidłowe odbieranie wrażeń wzrokowych tzw. fotoreceptory oraz funkcjonowanie siatkówki. Tak dochodzi do powolnej utraty widzenia centralnego. Na samym początku choroby na dnie oka można dojrzeć tzw. druzy — drobne złogi. Zaś przy zaawansowanym zwyrodnieniu plamki żółtej dochodzi do rozległych zaników siatkówkowo-naczyniówkowych (zanik geograficzny).

Postać mokra (wysiękowa) AMD

Jeżeli chodzi o postać mokrą zwyrodnienia plamki żółtej to pojawia się ona u 10% przypadków — czyli znacznie rzadziej. Postać ta ma bardzo ciężki przebieg, a znaczna utrata widzenia może nastąpić nawet w przeciągu kilku dni.

Postać wysiękowa powstaje w wyniku nieprawidłowej budowy naczyń w okolicach plamki, które tworzą tzw. błonę podsiatkówkową, zaś na dnie pojawiają się przesięki i krwotoki. W ostatnim stadium może dojść do powstania blizny i trwałego uszkodzenia siatkówki.

Jak zdiagnozować tę chorobę narządu wzroku?

Diagnozę zwyrodnienia plamki żółtej zaczynamy najpierw od ogólnych badań okulistycznych. Zawsze pierwszym etapem jest wywiad z lekarzem specjalistą. Dzięki takiej wizycie zostaną poznane objawy, które mogą sygnalizować AMD lub inną chorobę narządu wzroku. Później sprawdzana jest ostrość wzroku pacjenta — dalej i bliżej. Czasem lekarz prosi o dodatkowe wykonaniu Testu Amslera. Test Amslera to prosty i samodzielny test służący na monitorowaniu zdrowia centralnej części siatkówki oka zwanej plamką. Polega on na wpatrywaniu się przez chwilę w mały punkt narysowany na kwadracie podzielonym na mniejsze. Dla chorych na zwyrodnienie plamki żółtej narysowane linie będą faliste, które w rzeczywistości są proste. Kolejną diagnostyką, którą należy wykonać to badanie oka w lampie szczelinowej, sprawdzenie ciśnienie wewnątrzgałkowego oraz badania dna oka.

Jakie badania przy AMD należy zrobić?

Podsumowując — oto najważniejsze badania, które należy wykonać, by zdiagnozować zwyrodnienie plamki żółtej:

sprawdzenie ostrości widzenia
badanie oka za pomocą lampy szczelinowej
badanie dna oka
koherentna tomografia oka (OCT)
angiogriafia fluresceinowa (AF)

Badania te są w pełni bezpieczne, trwają chwilę i nie sprawiają nam żadnego bólu. Jednak w niektórych z nich trzeba zastosować krople rozszerzające źrenice, aby okulista mógł dobrze zobaczyć, w jakim stanie są poszczególne części naszego oka. Krople te mogą przez chwilę powodować dyskomfort i nieostrość widzenia — objawy po nich znikają po krótkim czasie.

W placówce BetaMed znajdziesz szeroką ofertę usług lekarzy specjalistów, w tym okulistę, który pomoże Ci w zdiagnozowaniu zwyrodnienia plamki żółtej lub innej choroby oczu.

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej

Leczenie postaci mokrej (wysiękowej) polega na wprowadzeniu do wnętrza gałki ocznej leku, który pomoże zahamować rozwój nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Mowa tutaj o zastrzykach doszklistkowych wykonywanych w znieczuleniu miejscowym. Pacjent podczas zabiegu nie odczuwa żadnego bólu, a podanie leku trwa zaledwie 5 minut.

Kolejną metodą leczenia jest terapia fotodynamiczna tzw. PDT. Terapia ta pozwala na szybkie, bezkrwawe i bezbolesne leczenie za pomocą środka światłouczulającego. Razem współpracują tutaj trzy składniki: fotouczulacz, światło i tlen. Rzadko kiedy leczenie przy zwyrodnieniu plamki żółtej przybiera formę laseroterapii i podsiatkówkowego zabiegu chirurgicznego.

Czy zwyrodnienie plamki żółtej można wyleczyć?

Niestety całkowicie wyleczyć zwyrodnienia plamki żółtej nie można. Jednak odpowiednio prowadzona terapia pomoże nam zmniejszyć objawy i spowolnić postęp choroby. Okulista pomoże dobrać Ci leczenie w zależności od postaci AMD.

Zwyrodnienie plamki żółtej a dieta

Odpowiednio skonstruowana dieta — może pomóc nam w profilaktyce i terapii postaci suchej zwyrodnienia plamki żółtej. Zmniejsza też ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej w bardziej niebezpieczną postać. Do diety powinniśmy wprowadzić następuje składniki:

luteina, zeaksantyna, witamina C — owoce i warzywa
witamina E — awokado, migdały, orzechy
kwasy tłuszczowe omega-3 — ryby morskie
cynk — mięso, ryby, produkty zbożowe
selen — owoce morza, mięso, pełnoziarniste produkty zbożowe, mleko

Jeśli chcesz wzbogacić dietę to możesz zastosować także suplementy diety, które zawierają powyższe składniki. Składniki te hamują postęp choroby i mogą do pewnego stopnia poprawić ostrość widzenia.