Co powoduje zwyrodnienie kręgosłupa?

Zwyrodnienie kręgosłupa to problem, który dotyka coraz więcej osób, niezależnie od wieku. Dowiedz się, jakie są główne przyczyny tego schorzenia, jak je rozpoznać i co możesz zrobić, aby zadbać o zdrowie swojego kręgosłupa.

Jeśli u Ciebie lub Twoich bliskich pojawiają się objawy zwyrodnienia kręgosłupa,
umów wizytę do naszego Neurologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .

Czym jest zwyrodnienie kręgosłupa?

Chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa wywołują procesy degeneracyjne, które obejmują strukturę chrząstki pokrywającej elementy kostne. Chrząstka to gładka i elastyczna tkanka, pełniąca funkcję ochronną i zapewniająca odpowiedni stopień ślizgu, co jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania stawów.

Zwyrodnienia nie muszą dotyczyć jedynie kręgosłupa. Procesy te mogą również atakować stawy kończyn górnych i dolnych. W przypadku zajęcia zmianami szkieletu osiowego wyraźnie widać ich negatywny wpływ na stawy międzykręgowe i więzadła kręgosłupa. Głównym objawem tej choroby jest ból kręgosłupa.

Zwyrodnienie kręgosłupa – przyczyny

Zwyrodnienia kręgosłupa mogą przybierać różne formy, najczęściej występując w odcinku lędźwiowym lub szyjnym. Choroba ta jest bardzo złożona i niestety nie została jeszcze w pełni poznana. Wykryto jednak czynniki, które zwiększają ryzyko zachorowania na zwyrodnienie kręgosłupa. Jedną z głównych przyczyn tej choroby jest przebyty uraz kręgosłupa. Wśród innych przyczyn wyróżnia się także:

wady postawy
przeciążenia — np. powstałe w wyniku przetrenowania organizmu
mikrourazy
choroby autoimmunologiczne
osteoporozę
zmiany hormonalne
nadwagę i otyłość

Kto jest najbardziej narażony na zwyrodnienie kręgosłupa?

Na zwyrodnienie kręgosłupa najbardziej narażone są osoby po 60. roku życia, u których jest to proces fizjologiczny — naturalnie związany ze starzeniem się. Coraz częściej jednak zauważa się to schorzenie u osób po 30. roku życia. Zachorowania u młodych ludzi są spowodowane nadmiarem pracy biurowej, która nie jest równoważona odpowiednią aktywnością fizyczną. Choroba zwyrodnieniowa może zostać przez nich zauważona dopiero w późniejszym wieku.

Jakie są przyczyny choroby wieńcowej?

Najczęstszą przyczyną zespołu wieńcowego jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Istnieją jednak również inne, rzadsze przyczyny tego schorzenia, do których należą:

skurcz tętnicy wieńcowej — może powodować zmniejszenie przepływu krwi do serca
zator tętnicy wieńcowej — może być spowodowany przez skrzeplinę lub tłuszcz
zapalenie tętnic wieńcowych — jest związane głównie z chorobami autoimmunologicznymi lub infekcyjnymi
wady anatomiczne naczyń wieńcowych — nieprawidłowości anatomiczne tętnic mogą ograniczać przepływ krwi
rozwarstwienie aorty — pęknięcie ściany tętnicy, które może prowadzić do ograniczenia przepływu krwi
zakrzepica tętnicza — uszkodzenie ściany tętnicy

Jakie są rodzaje zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa?

Trzema najpopularniejszymi typami zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa są zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego, piersiowego oraz lędźwiowego. Czym te schorzenia różnią się od siebie?

Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego

To stan, który obejmuje zmiany zwyrodnieniowe w kościach, krążkach międzykręgowych i drobnych stawach szyi. Takie zmiany najczęściej są skutkiem procesu starzenia się organizmu. Wraz z upływem czasu dochodzi do odwodnienia krążków, co powoduje, że stają się one spłaszczone, pozbawione wody i zaczynają ulegać pęknięciom. Taki stan rzeczy sprzyja wytwarzaniu drobnych wyrośli chrzęstno-kostnych (tzw. osteofitów).

Zwyrodnienie kręgosłupa piersiowego

Zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie piersiowym (Th) są bardzo podobne do tych w odcinku szyjnym i przyjmują postać wyrośli chrzęstno-kostnych. Ten typ schorzenia może ograniczyć zakres ruchomości, nasilić bóle międzyłopatkowe oraz osłabić siłę lokalnych mięśni.

Zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego

Podczas tego typu zwyrodnienia występuje stan zapalny, który obejmuje stawy kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Stan ten rozwija się stopniowo i dotyka głównie starszych osób. Odcinek lędźwiowy jest szczególnie uciążliwy dla pacjenta, ponieważ to właśnie w nim dochodzi do odwodnienia krążków, połączonych z występowaniem osteofitów. Takie schorzenie w tym odcinku może znacząco utrudnić normalne funkcjonowanie w życiu codziennym, zwłaszcza podczas schylania się i rozciągania.

Zwyrodnienie kręgosłupa – objawy

Objawy zwyrodnienia kręgosłupa obejmują:

ból pleców, któremu towarzyszą nietrzymanie stolca lub moczu, lub znieczulica siodłowa — może to wskazywać także na zespół ogona końskiego (rzadkie schorzenie neurologiczne)
ból pleców lub szyi, który obejmuje osłabienie, mrowienie lub drętwienie — może wskazywać na mielopatię
ból szyi lub pleców, który promieniuje aż na bark, rękę, ramię, nogę lub stopę — to może być radikulopatia
ból pleców lub szyi, któremu towarzyszy gorączka
ból szyi lub pleców, który nasila się głównie w nocy
ból szyi lub pleców, z niewyjaśnioną utratą masy ciała
ból pleców lub szyi, który utrzymuje się przez kilka tygodniu lub nawet miesięcy
ból szyi z towarzyszącą trudnością w oddychaniu lub połykaniu
ból pleców lub szyi po kontuzji, upadku lub innym urazie

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa – diagnostyka

Pomocne w rozpoznaniu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa są badania diagnostyki obrazowej, ale nie tylko. Jakie są to badania?

badanie RTG — rentgen pomaga wykryć zmiany strukturalne kręgosłupa, takie jak zwężenie przestrzeni międzykręgowej, osteofity (narośla kostne), skrzywienia kręgosłupa czy zmiany zwyrodnieniowe stawów międzykręgowych
rezonans magnetyczny (MRI) – rezonans jest idealny do oceny miękkich struktur kręgosłupa, takich jak dyski międzykręgowe, rdzeń kręgowy, nerwy oraz wykrywania przepuklin dyskowych, stanów zapalnych czy innych zmian zwyrodnieniowych
tomografia komputerowa (TK) – TK przydatne jest w ocenie szczegółowej struktury kostnej kręgosłupa, identyfikacji złamań, zmian zwyrodnieniowych kości oraz planowania zabiegów chirurgicznych
mielografia — umożliwia lepsze zobrazowanie rdzenia kręgowego, korzeni nerwowych oraz przestrzeni międzykręgowych
elektromiografia — pomaga wykryć uszkodzenia nerwów obwodowych spowodowane przez zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, takie jak ucisk na korzenie nerwowe
dyskografia — służy do identyfikacji dysków źródłowych bólu poprzez ocenę reakcji pacjenta na wstrzyknięty środek; stosowana w przypadkach, gdy inne badania nie dostarczają jednoznacznych wyników

Jak wygląda leczenie zwyrodnienia kręgosłupa?

Leczenie zwyrodnienia kręgosłupa jest procesem skomplikowanym i wieloetapowym. Wśród metod leczenia tego schorzenia można wymienić leczenie farmakologiczne, termolezję i blokadę kręgosłupa, leczenie operacyjne oraz fizjoterapię.

Leczenie farmakologiczne

Przy zwyrodnieniu kręgosłupa zaleca się przyjmowanie leków w różnych formach, takich jak tabletki, maści czy iniekcje. Lekarz może także wdrożyć niesteroidowe leki przeciwzapalne, które pomagają zmniejszyć ból i stan zapalny.

Termolezja i blokady kręgosłupa

Te metody leczenia są bardziej inwazyjne. Pod kontrolą urządzeń diagnostyki obrazowej lekarz może wykonać tzw. blokadę kręgosłupa – do miejsca występowania objawów podaje się bezpośrednio lek sterydowy. Jest to zastrzyk nadtwardówkowy, który stosuje się w leczeniu zwyrodnienia kręgosłupa.

Termolezja to metoda polegająca na zastosowaniu fal o wysokiej częstotliwości, które prowadzą do wyłączenia struktur nerwowych przewodzących ból. Zabieg ten wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i pod kontrolą rentgena.

Leczenie operacyjne

W niektórych przypadkach stosuje się leczenie operacyjne, mające na celu zmniejszenie skutków procesu zwyrodnieniowego. Stosowane metody operacyjne obejmują:

endoskopowa dekompresja — zabieg, który polega na delikatnym rozciąganiu kręgosłupa za pomocą specjalistycznego łóżka lub urządzenia trakcyjnego, co prowadzi do zwiększenia przestrzeni międzykręgowej; ma to na celu zmniejszenie ucisku na uszkodzone dyski i korzenie nerwowe, co przekłada się na redukcję bólu i dyskomfortu
foraminotomia endoskopowa — metoda, która pozwala na zwiększenie przestrzeni dla uciśniętego nerwu rdzeniowego w odcinku szyjnym kręgosłupa; podczas zabiegu usuwany jest ucisk wywołany przez uwypuklony lub zmieniony zwyrodnieniowo krążek międzykręgowy

Fizjoterapia

Co może choć trochę uśmierzyć ból przy chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa? Odpowiedź jest prosta — zabiegi fizjoterapii. Wśród nich wymienia się przede wszystkim krioterapia oraz magnetoterapię. Zabiegi te można stosować zarówno w przewlekłym, jak i ostrym stanie choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Krioterapia może opóźniać rozwój zmian patologicznych o podłożu zwyrodnieniowym, podobnie jak zabiegi z wykorzystaniem pola magnetycznego. Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe również są korzystne w leczeniu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Dzięki zawartości siarki w kąpielach możliwa jest odbudowa zdegradowanej chrząstki stawowej. Dodatkowo, w leczeniu tego schorzenia można zastosować również fonoforezę, elektroterapię i hydroterapię.

Jak można zapobiec chorobie?

Chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa można zapobiec na wiele sposobów. Warto wprowadzić do swojego życia kilka zasad, aby zminimalizować ryzyko rozwoju tego schorzenia:

Utrzymuj prawidłową masę ciała.
Wyeliminuj palenie papierosów.
Zadbaj o odpowiednio zbilansowaną dietę.
Uważaj na siebie przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów.
Wprowadź do swojego życia regularną aktywność fizyczną (np. wypróbuj jogę).
Dbaj o prawidłową postawę ciała (np. przy siedzeniu).
Zasięgnij porady lekarza.