Zapalenie osierdzia objawy

Ból w okolicy serca może być niepokojący – jednym z powodów może być zapalenie osierdzia, czyli stan zapalny błony otaczającej mięsień sercowy. Objawy często przypominają inne dolegliwości, takie jak zawał serca, dlatego ważne jest, by umieć je rozpoznać. Przeczytaj, jak odróżnić zapalenie osierdzia od innych problemów i co powinno zwrócić Twoją uwagę, by nie przegapić sygnałów wysyłanych przez organizm.

Jeśli u Ciebie lub Twoich bliskich wystąpiły objawy zapalenia osierdzia,
umów wizytę do naszego Kardiologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .

Osierdzie — co to jest?

Osierdzie to podwójna błona surowicza o workowatym kształcie, która otacza serce. Składa się z dwóch blaszek surowiczych: trzewnej (przylegającej bezpośrednio do mięśnia sercowego) oraz ściennej (połączonej z warstwą włóknistą osierdzia). Pomiędzy tymi blaszkami znajduje się jama osierdzia, wypełniona płynem, który umożliwia swobodne przesuwanie się komór serca podczas pracy mięśnia, aż do momentu ich skurczu.

Czym jest zapalenie osierdzia?

Zapalenie osierdzia występuje, gdy worek ochronny otaczający serce (osierdzie) ulega stanowi zapalnemu. Wówczas mogą pojawić się objawy, które znacząco utrudniają codzienne funkcjonowanie pacjenta. Często zapalenie osierdzia ustępuje samoistnie i nie wymaga leczenia, jednak w cięższych przypadkach interwencja medyczna jest niezbędna.

Przyczyny zapalenia osierdzia — jakie są?

Przyczyny zapalenia osierdzia są zróżnicowane — mogą obejmować choroby infekcyjne, bakteryjne, przewlekłe oraz urazy. Oto najczęstsze czynniki prowadzące do rozwoju tej choroby:

układowe choroby tkanki łącznej — na przykład twardzina układowa i inne procesy immunologiczne, takie jak toczeń rumieniowaty układowy oraz reumatoidalne zapalenie stawów
gruźlica
niedoczynność tarczycy
ciężka niewydolność nerek
nowotwory — szczególnie te złośliwe; zapalenie osierdzia rozwija się często w wyniku przerzutów nowotworowych do osierdzia
zakażenia wirusowe — np. wirus grypy, paragrypy, wirus Epsteina-Barr lub zakażenia bakteryjne
zawał serca
radioterapia
stosowanie niektórych leków
urazy

Zapalenie osierdzia – objawy

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów zapalenia osierdzia jest ból w klatce piersiowej, który zwykle pojawia się po lewej stronie mostka lub bezpośrednio za nim. Ból ten może promieniować do szyi, ramion, lewego barku, łopatki, a nawet pleców, a jego intensywność nasila się w pozycji leżącej. Jakie są jeszcze inne objawy zapalenia osierdzia?

uczucie rozbicia
suchy kaszel
bóle stawów i mięśni
stan podgorączkowy — rzadko występuje wysoka gorączka
duszności

Jakie są rodzaje zapalenia osierdzia?

Zapalenie osierdzia dzieli się na kilka głównych rodzajów, z których każdy charakteryzuje się odmiennymi przyczynami i przebiegiem klinicznym

Ostre zapalenie osierdzia

Jest to najczęstszy typ, rozwijający się nagle, często z objawami, takimi jak ostry ból w klatce piersiowej, nasilający się podczas oddychania. Może być spowodowane infekcjami wirusowymi, urazami, a czasem także współistniejącymi chorobami autoimmunologicznymi. W tym rodzaju może też wystąpić tzw. tamponada serca, która gromadzi duże ilości płynów w worku osierdziowym.

Zaciskające zapalenie osierdzia

Objawy mogą się rozwijać powoli i trwać dłużej niż trzy miesiące. Jest to forma rzadziej spotykana, która może mieć podłoże w infekcjach bakteryjnych lub w problemach metabolicznych.

Nawracające zapalenie osierdzia

W tej formie objawy pojawiają się cyklicznie, nawet po pozornym wyleczeniu. Przewlekły przebieg może wymagać specjalistycznego leczenia, aby zapobiec nawrotom.

Konstrukcyjne zapalenie osierdzia

To najbardziej poważny rodzaj choroby, który prowadzi do zbliznowacenia osierdzia, powodując ucisk na serce. Może być skutkiem długotrwałego stanu zapalnego, czasem związana z przebyciem urazów lub interwencji chirurgicznych, i często wymaga zabiegu operacyjnego, aby przywrócić normalne funkcjonowanie serca.

Jak można rozpoznać zapalenie osierdzia?

W przypadku problemów z osierdziem należy udać się do kardiologa, który przeprowadzi szczegółowy wywiad lekarski oraz badanie fizykalne, a następnie zleci dodatkowe badania. W diagnostyce zapalenia osierdzia wykorzystuje się badania laboratoryjne, takie jak oznaczenie OB, CRP i poziomu białych krwinek. Kolejne kroki obejmują EKG, RTG klatki piersiowej, echokardiografię oraz tomografię komputerową. W niektórych przypadkach wykonuje się również badanie płynu osierdziowego lub biopsję osierdzia.

Jak wygląda leczenie zapalenia osierdzia?

Za cały proces leczenia zapalenia osierdzia odpowiada kardiolog. Pacjenci o umiarkowanym lub dużym ryzyku powikłań powinni być hospitalizowani na oddziale kardiologicznym w celu ustalenia przyczyn choroby oraz stałego monitorowania stanu zdrowia.

Metody leczenia zapalenia osierdzia zależą od jego przyczyn. Często przepisywane są przeciwzapalne środki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen, które przynoszą ulgę zazwyczaj w ciągu 1-2 tygodni. Pochylanie się do przodu lub siedzenie także mogą łagodzić ból. W leczeniu stosuje się również kwas acetylosalicylowy i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne. Jeśli jednak zapalenie osierdzia jest wywołane infekcją bakteryjną, konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii.

Zapalenie osierdzia a wysiłek fizyczny

Niestety, wysiłek fizyczny oraz podwyższenie ciśnienia nie wpływają korzystnie na stany zapalne, a zwłaszcza na zapalenie osierdzia. W przypadku wystąpienia tej choroby należy natychmiast zaprzestać jakiejkolwiek aktywności fizycznej do czasu całkowitego wyleczenia stanu zapalnego osierdzia. Po wyleczeniu aktywność fizyczną należy wprowadzać stopniowo, monitorując stan zdrowia pod kątem ewentualnego nawrotu zapalenia osierdzia.

Rokowania przy zapaleniu osierdzia

Zapalenie osierdzia może przebiegać łagodnie, z objawami ustępującymi samoistnie, ale w niektórych przypadkach może prowadzić do objawów zagrażających życiu pacjenta. Gromadzenie się płynu wokół serca oraz osłabienie jego funkcji mogą dodatkowo skomplikować przebieg choroby. Rokowania są zazwyczaj dobre, gdy zapalenie osierdzia jest leczone we wczesnym stadium. Pacjenci zwykle wracają do zdrowia w okresie od 2 tygodni do 3 miesięcy. Choć nie istnieje specyficzna profilaktyka zapalenia osierdzia, ważne jest, by unikać kontaktu z osobami chorującymi na infekcje lub grypopodobne choroby, dopóki nie wyzdrowieją.