Jak rozpoznać przebyty udar mózgu? Jak to wygląda w praktyce?
Przebyty udar mózgu to poważne wydarzenie medyczne, które może mieć skutki dla zdrowia i jakości życia pacjenta. Jakie są jego objawy i przyczyny? Jakie są fazy odzyskiwania zdrowia po udarze?
Jeśli miałeś udar mózgu i masz problem z mówieniem,
umów się do naszej Poradni Logopedycznejj w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .
Czym jest udar mózgu?
Udar mózgu to zaburzenie krążenia krwi w mózgu, polega ono na zamknięciu naczyń krwionośnych, które doprowadzają krew do danego obszaru mózgowia. Naczynia krwionośne w wyniku pęknięcia lub zwężenia nie dostarczają tlenu do części mózgu i prowadzą do jej obumarcia.
Rodzaje — udar mózgu
- udar krwotoczny mózgu — powstaje w wyniku wylewu krwi do mózgu, ten rodzaj występuje u 10-15 proc. wszystkich przypadków udaru u pacjentów
- udar niedokrwienny mózgu — to inaczej zawał mózgu, stanowi 85-90 proc. wszystkich przypadków udaru i jest najczęstszym występującym rodzajem udaru u pacjentów
- udar żylny mózgu — to podostre wystąpienie objawów ogniskowego lub uogólnionego uszkodzenia mózgowia, którego przyczyną jest niedrożność zatok żylnych i żył mózgowia, to najrzadszy rodzaj udaru, który występuje u mniej niż 1% przypadków
Przyczyny udaru mózgu
Do najważniejszych przyczyn udaru mózgu zaliczamy:
- nadciśnienie tętnicze
- palenie papierosów
- otyłość
- nieodpowiednia dieta
- znikoma aktywność fizyczna
- cukrzyca
- nadużywanie alkoholu
- przewlekły stres
- choroba wieńcowa
- zaburzenia rytmu serca — np. migotanie przedsionków
- zaburzenia gospodarki lipidowej
- zaburzenia krzepnięcia
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia udaru mózgu, pacjent powinien zrezygnować z wszelakich używek. Ważne jest, aby stosować zbilansowaną i zdrową dietę. Osoby z nadciśnieniem tętniczym powinny regularnie zażywać odpowiednie leki, które redukują ciśnienie tętnicze.
Objawy udaru mózgu
W wielu przypadkach udar niedokrwienny jest stanem zagrażającym życiu. Objawy udaru mózgu zależą od tego, która część mózgu została uszkodzona. Najczęstsze objawy to:
- nagły i bardzo silny ból głowy
- osłabienie mięśni twarzy, zaburzenia czucia — np. opadnięcie kącika ust po jednej stronie
- zaburzenia widzenia — np. ograniczenie pola widzenia, podwójne widzenie
- niedowład kończyny górnej i/lub dolnej po tej samej stronie ciała (po przeciwnej stronie niż ognisko udaru mózgu)
- zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej
- osłabienie mięśni języka i gardła — np. trudności w mówieniu, kłopoty z połykaniem
- zaburzenia lub utrata przytomności — np. senność, chory nie wie, gdzie się znajduje
Jak rozpoznać udar mózgu?
Rozpoznanie udaru mózgu zawsze zaczyna się od wywiadu lekarskiego, w którym lekarz zbiera wszystkie informacje od pacjenta i/lub świadków zdarzenia. Później oceniany jest stan pacjenta, czyli:
- wartość ciśnienia tętniczego krwi
- czynność serca
- oddychanie
- wykonuje się badanie EKG
- wykonuje się badanie neurologiczne
- lekarz oznacza wysycenie krwi tlenem za pomocą pulsoksymetru
Następnie lekarz zleca badania laboratoryjne — morfologia krwi, wskaźniki stanu zapalnego, parametry krzepnięcia krwi, biochemiczne wskaźniki czynności nerek i wątroby, stężenie elektrolitów i cukru, markery uszkodzenia mięśnia sercowego oraz ogólne badanie moczu. Podczas diagnostyki wykonuje się także gazometrię krwi tętniczej, w której określa się stężenie tlenu i dwutlenku węgla we krwi.
Podstawą rozpoznania udaru mózgu są badania obrazowe, czyli tomografia komputerowa głowy lub rezonans magnetyczny. Pozwalają one na odnalezienie przyczyny udaru i tym samym rozróżnienie, czy nastąpił udar niedokrwienny, czy udar krwotoczny oraz pozwala to ustalić obecność obrzęku mózgu i innych zmian. Niestety na początku trwania udaru mózgu nie można ustalić z badań obrazowych skali zniszczenia mózgu. W badaniach obrazowych wyjdzie to dopiero po kilku dniach, a nawet tygodniach.
U pacjentów z udarem mózgu wykonuje się również inne badania, np. USG tętnic szyjnych, echokardiografię lub arteriografię tętnic mózgowych.
Fazy odzyskiwania zdrowia po udarze mózgu
Faza HIPEROSTRA — to początkowa faza, w której dochodzi do błyskawicznych zmian w obrębie tkanki mózgowej. Taki stan wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Koniecznością jest usunięcie przez specjalistów bezpośredniej przyczyny udaru mózgu. Dzięki szybkiej reakcji możliwe jest ograniczenie zasięgu zniszczenia komórek mózgowych.
Faza PODOSTRA — kolejna faza następuje po około 5-6 dniach, trwa ona zwykle od 3 do 6 miesięcy od wystąpienia udaru. W tym czasie nasz organizm regeneruje się w dużym stopniu. To właśnie w tym czasie ćwiczenia rehabilitacyjne przynoszą najlepsze i zamierzone efekty.
Faza CHRONICZNA — w okresie chronicznym usprawnianie organizmu pacjenta jest możliwe, ale znacznie trudniejsze.
Co ma wpływ na stan zdrowia pacjenta po przebytym udarze mózgu?
Jak żyć po udarze mózgu? Aby wiedzieć, jak żyć po takiej przypadłości należy wiedzieć jakie czynniki i działania mają wpływ na stan zdrowia pacjenta. Najważniejsze czynniki, jakie mogą mieć wpływ na stan pacjenta po udarze niedokrwienia mózgu to:
- lokalizacja ogniska udarowego
- wiek
- rozległość udaru
- rodzaj udaru
- ogólna kondycja zdrowia
Bardzo istotny jest też poziom motywacji do pracy chorego pacjenta. Często po powrocie ze szpitala, zaangażowanie pacjenta w aktywność spada. Kluczową rolą rodziny chorego jest budowanie motywacji u niego. Pacjent musi być pod opieką fizjoterapeutów, by nie czuł się zagubiony, a także pozostawiony samemu sobie. Lekarze mówią, że ogromną rolę w procesie leczenia odgrywa determinacja i motywacja pacjenta.
Jakie są działania, które mogą poprawić neuroplastyczność mózgu i funkcjonowanie pacjenta? Pacjent musi ćwiczyć pracę nad funkcjami, które przydają się w codziennym życiu. Musi również skupiać się na pojedynczych czynnościach, które pacjent chce usprawnić. Udział rodziny i bliskich w procesie leczenia udaru mózgu są kluczowe i bezcenne.
Z jakimi problemami boryka się pacjent po udarze mózgu?
Osoby, które przeszły udar mózgu borykają się z takimi problemami jak:
- utrata samodzielności
- pogorszenie sytuacji materialnej
- utrata pracy
- zmiana sytuacji rodzinnej
- lęk przed pogorszeniem aktualnego stanu zdrowia
- strach przed nawrotem choroby
Niepełnosprawność ta w znaczny sposób może ograniczyć umiejętność wykonywania prostych czynności, a wielu pacjentów może wymagać stałej opieki. W przypadku udaru mózgu — wielu chorych musi przejść na rentę. Niestety renty nie są zbyt wysokie w porównaniu z wynagrodzeniem pochodzącym z miejsca pracy. Bardzo często z tym wiąże się utrata dotychczasowej pozycji społecznej. Pojawiają się zaburzenia komunikacji, pogarszają się funkcje poznawcze, a później utrudnione są towarzyskie kontakty osoby chorej. To samo dotyczy sytuacji rodzinnej.
Wielu chorych po przebytym udarze mózgu ma problemy z pisaniem, mówieniem i rozumieniem innych osób. Istotnym elementem procesu leczenia jest rola opiekunów — muszą oni pomóc chorym w komunikacji. Przykładowym rozwiązaniem, które może ułatwić choremu komunikację jest przygotowanie stołu z literkami. Pacjent może wskazać litery, a osoba towarzysząca mu może je pomóc odczytać. Osoby po udarze często wymagają wsparcia logopedy.
Rehabilitacja i leczenie udaru mózgu — jak wygląda?
Proces i efekty leczenia zależy od czasu udzielonej pomocy pacjentowi. Chorego z objawami udaru mózgu powinniśmy jak najszybciej przetransportować do szpitala na oddział neurologiczny z pododdziałem udarowym. Kiedy czekamy na pogotowie ratunkowe, powinniśmy u pacjenta monitorować czynności życiowe i ułożyć go w pozycji bezpiecznej. W szpitalu leczenie udaru mózgu jest dzielone na ogólne i swoiste.
Leczenie ogólne to:
- monitorowanie czynności życiowych
- monitorowanie ciśnienia tętniczego
- profilaktyka przeciwzakrzepowa
- kontrola glikemii
- obniżanie temperatury ciała u osób gorączkujących
- uzupełnianie niedoborów wodno-elektrolitowych
- kontrola diurezy — kontrola wydalania moczu
- leczenie przeciwdrgawkowe przy występowaniu drgawek
- leczenie przeciwobrzękowe w przypadku stwierdzenia objawów obrzęku mózgu
Leczenie swoiste
Jeśli chodzi o udar krwotoczny to leczenie swoiste zależy od wywołującej go przyczyny. Gdy za krwawienie śródczaszkowe odpowiada naczyniak mózgu, to wykonuje się zabieg wewnątrznaczyniowy. Z kolei jeśli wylew krwi spowodował duży wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki to wówczas przeprowadza się zabieg neurochirurgiczny. Leczenie udaru niedokrwiennego mózgu polega na zastosowaniu leków trombolitycznych. Są to leki aktywujące trombolizę, czyli „rozpuszczanie” skrzepu. W tym rodzaju udarze niedokrwiennym można też zastosować mechaniczną trombektomię przy przypadkach niedrożności tętnicy szyjnej i dużych naczyń mózgowych. Po ustabilizowaniu stanu zdrowia chorego wprowadzana jest odpowiednia profilaktyka i dalsze leczenie oraz wczesna rehabilitacja. To wszystko dzieje się jeszcze podczas pobytu na pododdziale urazowym w szpitalu.
Rehabilitacja po udarze
Po wystąpieniu udaru — najważniejsze jest natychmiastowe działanie. To właśnie od tego wiele zależy. Im mniejsze straty w tkance, tym szybsza i skuteczniejsza może być rehabilitacja po udarze. Ile trwa rehabilitacja po udarze? Tak naprawdę trudno jest jednoznacznie określić czas, w jakim pacjenci dochodzą do siebie po tej chorobie. Dla każdego jest to indywidualna sprawa. W wielu przypadkach powrót do pełnych sił jest niemożliwy, w szczególności jeśli chodzi o ostre przypadki niedokrwienia. Czas rehabilitacji określa się w zależności od stopnia uszkodzeń tkanek mózgu. Średnio czas rehabilitacji pacjenta do sprawności trwa od 3 do 6 miesięcy.
Rehabilitacja po udarze obejmuje:
- fizjoterapię — ćwiczenia związane z reedukacją ruchową pacjenta
- kinezyterapię — jest to rehabilitacja związana z ruchem układu oddechowego, moczowego, nerwowego oraz sercowo-naczyniowego
- fizykoterapię — ćwiczenia z wykorzystaniem prądów, ultradźwięków czy temperatury
- terapię afazji — rehabilitacja mowy z pomocą logopetyczną
- terapię farmakologiczną — leki antydepresyjne, przeciwbólowe oraz wstrzykiwanie heparyny przeciwzakrzepowo
Jesteś po przebytym udarze mózgu? Skorzystaj z naszej Strefy Fizjoterapii Leczniej
i umów się na zabiegi rehabilitacyjne w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .
https://avanti-medic.eu/blog/zycie-po-udarze-mozgu/
https://www.orteo.pl/blog/jak-powinna-przebiegac-rehabilitacja-po-udarze
https://www.seni24.pl/poradnik/Wpis/448-udar-mozgu-rodzaje-objawy-przyczyny-leczenie-i-rokowania
