Depresja starcza — jak pomóc?
Depresję kojarzymy głównie z ludźmi młodymi, ale niestety to zjawisko też dotyka osoby starsze. Różnica polega tylko na tym, że u młodych osób występują objawy psychiczne, zaś u osób w podeszłym wieku częściej objawy somatyczne. Jakie są przyczyny i jak wygląda leczenie depresji u osób starszych?
Jeśli dostrzegasz u Twoich bliskich jakieś niepokojące objawy, umów się na wizytę
do naszego Lekarza Rodzinnego w Centrum Medycznym BetaMed
32 pokaż numer.
Czym jest depresja starcza?
Depresja starcza dotyka co trzeciego seniora w Polsce. To poważny problem, o którym mało mówi się w społeczeństwie. Osoby starsze — powyżej 65. roku życia — które cierpią na depresję z reguły pozostają niezauważalne. Nawet bliscy seniorów, często zajęci własnymi sprawami — rzadko reagują na objawy depresji starczej u swoich rodziców lub dziadków. Brak zainteresowania ze strony społeczeństwa i bliskich, poczucie odrzucenia oraz samotność pogłębiają stany depresyjne. Mogą one też zaostrzać przebieg innych chorób, z którymi borykają się osoby starsze. Nastrój depresyjny może zwiększyć znacznie ryzyko zachowań autodestrukcyjnych, a w tym również prób samobójczych. Depresja starcza często mylona jest z demencją lub chorobą Alzheimera.
Jakie są przyczyny depresji starczej?
Depresja u osób starszych — przyczyny psychospołeczne:
- niesprawność fizyczna wynikająca z przebytej operacji lub wywołanej nagle choroby
- utrata bliskiej osoby — śmierć małżonka
- nagła zmiana w życiu — zamieszkanie z dziećmi lub przeprowadzka do domu opieki
- złość wynikająca z postępujących i zauważalnych zmian wywołanych starzeniem się organizmu
Przyczyny biologiczne
Postępująca choroba Alzheimera jest często uważana za główną przyczynę biologiczną depresji starczej.
Objawy depresji starczej
Bardzo często objawy depresji starczej mylone są z normalnym spadkiem zdolności poznawczych i zanikiem sił fizycznych u osób w podeszłym wieku. Dlatego lekarzom jest trudno zakwalifikować te zjawiska jako symptomy depresji u seniora. To może dotyczyć zarówno sfery psychicznej, jak i fizycznej, przez co łatwo wziąć je za przejaw choroby somatycznej.
Typowe objawy depresji starczej to:
- zaburzenia nastroju — smutek, przygnębienie, niepokój, lęk
- zaburzenia snu — bezsenność, sypianie w ciągu dniu, bardzo wczesne budzenie się rano
- apatia
- otępienie
- brak zainteresowań
- trudności z podejmowaniem decyzji
Powyższym objawom depresji starczej towarzyszą symptomy mniej charakterystyczne, łączone z naturalnymi mechanizmami starzenia:
- spowolnienie psychoruchowe — wolne poruszanie się, osowiałość
- problemy z pamięcią i koncentracją
- bóle różnego pochodzenia — często odczytuje się je, jako objawy rozwijających się chorób somatycznych np. reumatyzmu, problemów z układem krążenia, nerwowym lub pokarmowym
- drażliwość
- skłonność do narzekania i hipochondrii
Rozpoznanie i leczenie — depresja starcza
Rozpoznanie depresji u osób starszych
Depresję u osób starszych ocenia się poprzez Geriatryczną Skalę Oceny Depresji Yesavage’a. Jest 15 stwierdzeń GDS (ang. Geriatric Depression Scale), które wymagają od pacjenta odpowiedzi tak-nie. Uzyskanie od 6 do 10 punktów u osób starszych oznacza depresję umiarkowaną, a z kolei 11-15 punktów oznacza ciężką depresję.
Kolejnym testem, jaki specjalista może wykonać jest skala Katza. Skala ta ocenia ogólną sprawność, radzenie sobie z codziennymi obowiązkami, takimi jak ubieranie się, mycie, położenie do łóżka itp. W tym teście wynik 0-2 punkty wskazuje na dużą niesamodzielność i upośledzenie sprawności.
Ostatnim z testów, jaki może wykonać specjalista jest Kwestionariusz Zdrowia Pacjenta, czyli PHQ (ang. Patient Health Questionnaire). Test ten ma 9 pytań i pozwala na szybkie wyłonienie objawów depresji starczej. Jeżeli występują podstawowe objawy z listy i min. 5 dodatkowych objawów przez 2 tygodnie, to można mówić już o depresji. W teście pacjent pytany jest m.in. o problemy ze snem, przyrost lub spadek masy ciała, codzienny depresyjny nastrój, myśli o śmierci lub niechęć do ulubionych niegdyś czynności.
Leczenie depresji starczej
Depresja u seniora — jak pomóc seniorom? Depresję u osób starszych można leczyć za pomocą psychoterapii lub farmakologii, ale i również przy wsparciu metod alternatywnych. Warto nadmienić, że większość leków antydepresyjnych nie jest uzależniająca, czego często obawiają się osoby starsze. Psychoterapia może bardzo poprawić jakość ich życia. Przy depresji u osób starszych ważne jest także wspieranie aktywności ruchowej — uprawianie sportów, spacery lub przebywanie na świeżym powietrzu. Seniorzy bardzo często mają taką tendencję, że zamykają się w swoich „czterech ścianach”, co stanowczo nie poprawia ich kondycji psychicznej. Poprawę stanu mogą przynieść spotkania z innymi ludźmi — w ich wieku, lub młodszymi. Istotnym aspektem będzie na pewno społeczne zaangażowanie w zajęcia grupowe, np. Uniwersytet Trzeciego Wieku — może to znacząco wpłynąć na polepszenie stanu osób zmagających się z depresją.
Nieleczona depresja starcza może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji życiowych lub pogłębienia się innych schorzeń. W najgorszych sytuacjach do prób samobójczych lub śmierci.
Depresja u osób starszych — jak rozmawiać z seniorami?
Jeżeli podejrzewasz, że bliska Ci osoba w podeszłym wieku zachowuje się inaczej niż dotychczas, a objawy wskazują na depresję to najważniejszą rzeczą, jaką możesz dla niej zrobić, to zaproponowanie jej skorzystania z pomocy psychologa bądź psychiatry.
Z taką osobą zawsze warto dużo rozmawiać i okazywać jej zainteresowanie. Pomoc w codziennych czynnościach i wspólne wyjścia na spacery są mile widziane. Musimy pamiętać, że oferowanie pomocy seniorom powinna być wyrażona w łagodny, miły i zachęcający sposób. Nie możemy nikogo zmuszać, bo może dać to odwrotny skutek do zamierzonego. Ustrzec przed depresją starczą może cierpliwe wysłuchanie seniora, życzliwa rozmowa lub wspomniana przez nas codzienna pomoc.
Jeśli dostrzegasz u Twoich bliskich jakieś niepokojące objawy, umów się na wizytę
do naszego Lekarza Rodzinnego w Centrum Medycznym BetaMed
32 pokaż numer.
