Jak wygląda dysplazja szyjki macicy?

Zmiany w szyjce macicy zwykle przebiegają bezobjawowo, ale mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. Dysplazja szyjki macicy jest wczesnym etapem choroby, którą, jeśli wykryje się odpowiednio wcześnie, można skutecznie wyleczyć. Profilaktyka odgrywa kluczową rolę.

Jeśli wystąpiły u Ciebie objawy dysplazji szyjki macicy,
umów wizytę do naszego Ginekologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .

Co to jest dysplazja szyjki macicy?

Dysplazja szyjki macicy (ang. CIN – cervical intraepithelial neoplasia) to stan przedrakowy, charakteryzujący się nieprawidłowym rozwojem komórek nabłonka szyjki macicy. Zmiany te najczęściej wynikają z przewlekłego zakażenia onkogennymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Inna nazwa tej choroby to neoplazja szyjki macicy.

Rodzaje dysplazji szyjki macicy

Wyróżnia się trzy stopnie dysplazji szyjki macicy: CIN 1, CIN 2 i CIN 3. Warto podkreślić, że zmiany te mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy, szczególnie w przypadku zaawansowanego stopnia. Im wyższy stopień dysplazji, tym większe ryzyko przekształcenia się zmian w nowotwór złośliwy oraz mniejsza szansa na samoistne cofnięcie zmian.

dysplazja małego stopnia (CIN 1):
- zmiany dotyczą dolnej 1/3 nabłonka szyjki macicy
- stopień zaawansowania jest niski, a zmiany często cofają się samoistnie
- ryzyko progresji do raka jest niewielkie, ale wymagane są regularne badania kontrolne
dysplazja średnio stopnia (CIN 2):
- nieprawidłowe komórki zajmują dolne 2/3 nabłonka
- jest to bardziej zaawansowany etap, który może wymagać interwencji, aby zapobiec dalszemu rozwojowi zmian
- ryzyko progresji do raka wzrasta
dysplazja dużego stopnia (CIN 3):
- zmiany obejmują niemal całą grubość nabłonka, w tym górną 1/3
- komórki nabłonka zaczynają przypominać komórki nowotworowe, co wskazuje na stan przedrakowy
- CIN III może obejmować również raka przedinwazyjnego (carcinoma in situ), gdzie zmiany ograniczają się do nabłonka i nie naciekają głębszych warstw szyjki macicy

Jakie są przyczyny dysplazji szyjki macicy?

Głównym czynnikiem przyczyniającym się do powstania dysplazji szyjki macicy jest przetrwała infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).

Jakie są czynniki zwiększające ryzyko zakażenia wirusem HPV? Między innymi to:

duża liczba partnerów seksualnych, zwłaszcza jeśli u partnera stwierdzono infekcję wirusem HPV,
brak szczepienia przeciwko HPV, które chroni przed onkogennymi typami wirusa,
wczesny wiek rozpoczęcia życia seksualnego, co zwiększa ekspozycję na wirusa w młodym wieku,
osłabiony układ odpornościowy, co utrudnia organizmowi eliminację wirusa HPV

Objawy dysplazji szyjki macicy

Czasami choroba ta może przebiegać bezobjawowo, ale niekiedy jednak występują symptomy, które mogą wskazywać na dysplazję szyjki macicy. Jakie mogą być główne objawy w przypadku dysplazji szyjki macicy?

brązowa wydzielina z pochwy po stosunku (tzw. plamienia)
krwawienia międzymiesiączkowe
krwiste upławy o nieprzyjemnym zapachu
obniżony nastrój
zmęczenie
ból podbrzusza po stosunku

Rozpoznanie dysplazji szyjki macicy

Diagnozę dysplazji szyjki macicy można uzyskać już podczas badania ginekologicznego, jakim jest cytologia. Badanie to polega na delikatnym pobraniu wymazu z szyjki macicy za pomocą specjalistycznej szczoteczki. Cytologię należy wykonywać profilaktycznie raz do roku podczas wizyty u ginekologa.

Warto wspomnieć, że istnieje alternatywa dla tradycyjnej cytologii — cytologia płynna. W tym przypadku materiał z szyjki macicy również pobierany jest przy użyciu specjalnej szczoteczki, ale następnie umieszczany w pojemniku z płynem utrwalającym. Cytologia płynna cechuje się większą wykrywalnością nieprawidłowych komórek oraz lepszą jakością preparatów, co ułatwia ich ocenę i umożliwia dalsze rozszerzenie diagnostyki.

Leczenie dysplazji szyjki macicy

Leczenie dysplazji szyjki macicy zależy od stopnia zaawansowania choroby. Zwykle CIN I nie wymaga leczenia, ponieważ najczęściej wiąże się z przejściowym zakażeniem wirusem HPV, które może samoistnie ustąpić w ciągu kilku miesięcy. Natomiast CIN II i CIN III często wymagają już leczenia. Obecnie istnieją szczegółowe wytyczne dotyczące postępowania w zależności od wyników badań cytologicznych i histopatologicznych.

W przypadku zmian związanych z CIN III ginekolodzy zawsze zalecają leczenie polegające na wycięciu zmiany. Postępowanie wyczekujące oraz sama obserwacja są surowo zabronione, ponieważ zmiany te uważa się za bezpośredni prekursor raka. Wyjątkiem od tej zasady jest jedynie okres ciąży.

Jeśli chodzi o CIN II, obserwacja jest dopuszczalna tylko w sytuacji, gdy kobieta ma szczególne obawy dotyczące możliwości prowadzenia przyszłej ciąży. Niemniej jednak w takich przypadkach również zaleca się wdrożenie leczenia. Preferowane jest usunięcie zmiany, pod warunkiem spełnienia określonych wytycznych. Dopuszczalne są również metody leczenia ablacyjnego, takie jak laseroterapia czy krioterapia.

Warto zaznaczyć, że usunięcie macicy (histerektomia) tylko z powodu wykrycia zmian typu CIN II lub CIN III jest nieakceptowalne. W takich przypadkach zmiany można usunąć, stosując konizację, czyli wycięcie fragmentu szyjki macicy. Alternatywnym rozwiązaniem jest zabieg z użyciem pętli elektrycznej (LEEP), który statystycznie wiąże się z mniejszym ryzykiem powikłań.

Dysplazja szyjki macicy a planowanie ciąży

Pacjentki, u których wykryto CIN II i które obawiają się ewentualnego wpływu leczenia na przyszłą ciążę, mogą być objęte okresem monitorowania przed wdrożeniem odpowiedniej metody leczenia. W tym czasie wykonuje się kolposkopię oraz testy w kierunku HPV, przeprowadzane w odstępach 6-miesięcznych. Jeśli wyniki badań ulegną poprawie, zaleca się kontynuowanie monitorowania, ale z rzadszą częstotliwością wykonywania badań.

W przypadku pacjentek z rozpoznaniem CIN I zaleca się monitorowanie stanu zdrowia przez co najmniej dwa lata.

Dysplazja szyjki macicy u kobiet w ciąży

Ciąża nie stanowi przeciwwskazania do wykonania cytologii, która powinna być przeprowadzana na takich samych zasadach jak u pozostałych pacjentek. Nieleczona neoplazja szyjki macicy może zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu, a częstość jej przekształcania się w raka jest podobna do tej obserwowanej u kobiet niebędących w ciąży.

W razie potrzeby można również przeprowadzić kolposkopię wraz z pobraniem wycinków. Badanie kolposkopowe u kobiet w ciąży powinno być wykonywane przez doświadczonego lekarza, ponieważ ocena szyjki macicy może być w tym okresie utrudniona. Dalsza diagnostyka zmian, w tym wycięcie diagnostyczne, jest zalecana wyłącznie w przypadku podejrzenia raka szyjki macicy. W takiej sytuacji należy również rozważyć wskazania do porodu przez cesarskie cięcie.

We wszystkich pozostałych przypadkach, preferowany jest poród siłami natury.

Profilaktyka dysplazji szyjki macicy

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju neoplazji szyjki macicy, zaleca się skorzystanie ze szczepień przeciwko wirusowi HPV, które są szczególnie rekomendowane dla dziewcząt w wieku 11–12 lat oraz nastolatek w wieku 13–18 lat. Kluczowe znaczenie mają również regularne wizyty u ginekologa oraz wykonywanie badań ginekologicznych co najmniej raz w roku.