Borelioza

Borelioza jest chorobą zakaźną coraz bardziej popularną w ostatnich czasach. Jest przenoszona przez kleszcze. W zależności od stadium zakażenia obejmuje różne narządy i układy.
Statystyki mówią, że w Polsce żyje blisko 21 gatunków kleszczy, a zakażenie najczęściej przenosi kleszcz pospolity poprzez ślinę lub wymiociny.
W przypadku ukąszenia czas ma bardzo duże znaczenie bowiem zakażenie krętkiem Borrelia następuje nie wcześniej, niż 24-48 godzin po ukłuciu kleszcza. Szybkie, prawidłowe usunięcie kleszcza zmniejsza ryzyko zakażenia. Z kolei prawidłowa diagnostyka pomaga zapobiegać groźnym powikłaniom mogącym wystąpić nawet w okresie kilku/ kilkunastu lat od momentu zakażenia.
Borelioza w pierwszej, wstępnej fazie daje głównie objawy skórne. Objawy narządowe (dotyczące stawów, układu nerwowego i serca) występują przede wszystkim w II i III fazie choroby.

Jeśli dostrzegasz u siebie jakieś niepokojące objawy, umów się na wizytę
do naszego Lekarza Rodzinnego w Centrum Medycznym BetaMed
32 420 29 00 .

Przyczyny

Przyczyną boreliozy jest zarażenie bakteriami borrelia burgdorferi sensu lato przenoszonymi przez kleszcze.

Borelioza — objawy choroby

Borelioza daje początkowo objawy grypopodobne. Rozpoznania boreliozy można dokonać obserwując następujące objawy:

rumień – najbardziej typowy i charakterystyczny z objawów, występuje w miejscu po ugryzieniu kleszcza u 70-80% chorych i ma postać owalnego pierścienia, czasem równocześnie pojawiają się pęcherze, zazwyczaj rumień jest ciepły w dotyku, towarzyszy mu uczucie swędzenia oraz ból, ma również tendencję do rozprzestrzeniania- rumień wędrujący jest oznaką rozwijającej się choroby
jeżeli rumień u osoby zakażonej nie pojawia się, rozpoznanie choroby następuje wyłącznie obserwując kliniczne objawy boreliozy, których potwierdzeniem są wyniki testów diagnostycznych
gorączka
zawroty głowy
dreszcze
sztywność i bóle stawów
zapalenia stawów
ogólne osłabienie
zaburzenia snu

Do późnych objawów boreliozy należą:

przewlekłe zmęczenie
bóle głowy
zaburzenia pamięci
nawracające boreliozowe zapalenie stawów
objawy neurologiczne: zaburzenia czucia, drętwienia kończyn, porażenie nerwów czaszkowych, uszkodzenia nerwu twarzowego i nerwów obwodowych (polineuropatia), jak również przewlekłe stany bólowe kręgosłupa (radikulopatia) lub przewlekłe zapalenie stawów
encefalopatia (zaburzenia zachowania)
rzadziej dochodzi do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenia mózgu

Najczęstsze miejsca ukąszeń:

pachy
pachwiny
pośladki
uda i ramiona (wewnętrzna strona)
owłosiona skóra głowy

Rozpoznanie i diagnostyka:

Test PCR: zalecany do wykonania natychmiast po podejrzeniu zakażenia boreliozą, możliwy do wykonania już po kilkunastu godzinach od zarażenia (zanim nastąpi immunologiczna reakcja organizmu)
Test ELISA: bada krew pod kątem obecności przeciwciał , jednakże stosunkowo niska jest skuteczność testu (ok. 40%), jest to test przesiewowy (również oznacza przeciwciała IgG i IgM)
Test WESTERN BLOT (wykonywany na bazie surowicy krwi pacjenta): służy do weryfikacji wyników wątpliwych, bądź dodatnich, charakteryzuje się wysoką skutecznością (ok.90%), jednakże możliwy do wykonania dopiero po ok. 6 tygodniach od zakażenia

Borelioza — leczenie

Skuteczność leczenia zależy często od szybkości diagnostyki boreliozy i stadium choroby. Ponieważ jest to wieloukładowa choroba zakaźna, leczenie boreliozy we wczesnej postaci znacznie różni się od leczenia w późnej fazie choroby gdy pojawiają się już objawy zapalenia ze strony układu nerwowego.

antybiotyki: skuteczność ich zależy od wstępnego, prawidłowego zdiagnozowania fazy choroby i ma na nią wpływ m.in. ogólny stan pacjenta, trafność rozpoznania objawów, indywidualna odporność organizmu
kuracja trwa zazwyczaj 3-4 tygodnie, potwierdzeniem skuteczności terapii jest ustąpienie objawów klinicznych; ponadto należy pamiętać, że nawet po przeprowadzonej antybiotykoterapii przeciwciała w organizmie mogą utrzymywać się przez kilka lat.

Profilaktyka

Profilaktyka pomaga obniżyć ryzyko zachorowania na osteoporozę. Zaliczamy do niej przede wszystkim zmiany w diecie oraz umiarkowaną aktywność fizyczną. Główne zmiany, które należy wprowadzić to:

dieta bogata w produkty zawierające wapń (jego źródłem jest m.in. mleko i przetwory mleczne, nasiona roślin strączkowych, orzechy kapusta włoska) i witaminę D (wytwarzaną w organizmie pod wpływem promieniowania słonecznego); zapotrzebowanie na wapń u dzieci wynosi 800 mg na dobę, u młodzieży i osób dorosłych 1000 mg, u osób starszych 1500 mg
unikanie produktów utrudniających wchłanianie wapnia np. szpinaku czy innych warzyw zawierających kwas szczawiowy
regularna aktywność fizyczna (co najmniej 3 razy w tygodniu po 30 minut)
w przypadku obniżonego poziomu wapnia w organizmie warto ograniczyć picie kawy bowiem kofeina zwiększa wydalanie wapnia z moczem
zapobieganie urazom poprzez rehabilitację, mającą na celu poprawę aktywności fizycznej uwzględniająca ćwiczenia z równowagi i nauki upadania (istotne w odniesieniu zwłaszcza do osób starszych)

W leczeniu boreliozy dużą rolę odgrywa czas i warto reagować zaraz po ukąszeniu kleszcza lub pojawieniu się rumienia wędrującego, ponieważ leczenie wczesnej postaci boreliozy jest dużo skuteczniejsze, zanim choroba się rozwinie i pojawią się jej powikłania.

Borelioza — powikłania

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
przewlekłe zapalenie mózgu
porażenie nerwu twarzowego
zapalenie nerwu wzrokowego
zapalenie mięśnia sercowego
przewlekłe zanikowe zapalenie skóry
zanikowe zapalenie skóry kończyn

Profilaktyka boreliozy

odpowiednia, okrywająca większość ciała odzież
stosowanie środków odstraszających kleszcze (spraye, żele)
dokładne sprawdzanie ciała po spacerach w miejscach narażonych na występowanie kleszczy

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż bardzo trudne jest rozpoznanie boreliozy u dzieci, bowiem zdarza się, iż ma ona charakter wrodzony, czyli do zakażenia doszło jeszcze w łonie matki. Niemniej najczęściej u dzieci pojawia się ona tak, jak w przypadku dorosłych w wyniku ukąszenia przez kleszcza. Typowymi objawami boreliozy u dzieci są:

drażliwość
ból mięśni i stawów
ból głowy
niechęć do zabawy
zaburzenia koncentracji
kłopoty z pamięcią