Borelioza

Borelioza jest chorobą zakaźną coraz bardziej popularną w ostatnich czasach. Jest przenoszona przez kleszcze. W zależności od stadium zakażenia obejmuje różne narządy i układy.
Statystyki mówią, że w Polsce żyje blisko 21 gatunków kleszczy, a zakażenie najczęściej przenosi kleszcz pospolity poprzez ślinę lub wymiociny.
W przypadku ukąszenia czas ma bardzo duże znaczenie bowiem zakażenie krętkiem Borrelia następuje nie wcześniej, niż 24-48 godzin po ukłuciu kleszcza. Szybkie, prawidłowe usunięcie kleszcza zmniejsza ryzyko zakażenia. Z kolei prawidłowa diagnostyka pomaga zapobiegać groźnym powikłaniom mogącym wystąpić nawet w okresie kilku/ kilkunastu lat od momentu zakażenia.
Borelioza w pierwszej, wstępnej fazie daje głównie objawy skórne. Objawy narządowe (dotyczące stawów, układu nerwowego i serca) występują przede wszystkim w II i III fazie choroby.

Jeśli dostrzegasz u siebie jakieś niepokojące objawy, umów się na wizytę
do naszego Lekarza Rodzinnego w Centrum Medycznym BetaMed
32/ pokaż numer.

Przyczyny

Przyczyną boreliozy jest zarażenie bakteriami borrelia burgdorferi sensu lato przenoszonymi przez kleszcze.

Borelioza – objawy choroby

Borelioza daje początkowo objawy grypopodobne. Rozpoznania boreliozy można dokonać obserwując następujące objawy:

rumień– najbardziej typowy i charakterystyczny z objawów, występuje w miejscu po ugryzieniu kleszcza u 70-80% chorych i ma postać owalnego pierścienia, czasem równocześnie pojawiają się pęcherze, zazwyczaj rumień jest ciepły w dotyku, towarzyszy mu uczucie swędzenia oraz ból, ma również tendencję do rozprzestrzeniania- rumień wędrujący jest oznaką rozwijającej się choroby
jeżeli rumień u osoby zakażonej nie pojawia się, rozpoznanie choroby następuje wyłącznie obserwując kliniczne objawy boreliozy, których potwierdzeniem są wyniki testów diagnostycznych
gorączka
zawroty głowy
dreszcze
sztywność i bóle stawów
zapalenia stawów
ogólne osłabienie
zaburzenia snu

Do późnych objawów boreliozy należą:

przewlekłe zmęczenie
bóle głowy
zaburzenia pamięci
nawracające boreliozowe zapalenie stawów
objawy neurologiczne: zaburzenia czucia, drętwienia kończyn, porażenie nerwów czaszkowych, uszkodzenia nerwu twarzowego i nerwów obwodowych (polineuropatia), jak również przewlekłe stany bólowe kręgosłupa (radikulopatia) lub przewlekłe zapalenie stawów
encefalopatia (zaburzenia zachowania)
rzadziej dochodzi do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenia mózgu

Najczęstsze miejsca ukąszeń:

- - pachy
  - pachwiny
  - pośladki
  - uda i ramiona (wewnętrzna strona)
  - owłosiona skóra głowy

Rozpoznanie i diagnostyka:

- - Test PCR: zalecany do wykonania natychmiast po podejrzeniu zakażenia boreliozą, możliwy do wykonania już po kilkunastu godzinach od zarażenia (zanim nastąpi immunologiczna reakcja organizmu)
  - Test ELISA: bada krew pod kątem obecności przeciwciał , jednakże stosunkowo niska jest skuteczność testu (ok. 40%), jest to test przesiewowy (również oznacza przeciwciała IgG i IgM)
  - Test WESTERN BLOT (wykonywany na bazie surowicy krwi pacjenta): służy do weryfikacji wyników wątpliwych, bądź dodatnich, charakteryzuje się wysoką skutecznością (ok.90%), jednakże możliwy do wykonania dopiero po ok. 6 tygodniach od zakażenia

Borelioza – leczenie

Skuteczność leczenia zależy często od szybkości diagnostyki boreliozy i stadium choroby. Ponieważ jest to wieloukładowa choroba zakaźna, leczenie boreliozy we wczesnej postaci znacznie różni się od leczenia w późnej fazie choroby gdy pojawiają się już objawy zapalenia ze strony układu nerwowego.

- - antybiotyki: skuteczność ich zależy od wstępnego, prawidłowego zdiagnozowania fazy choroby i ma na nią wpływ m.in. ogólny stan pacjenta, trafność rozpoznania objawów, indywidualna odporność organizmu
  - kuracja trwa zazwyczaj 3-4 tygodnie, potwierdzeniem skuteczności terapii jest ustąpienie objawów klinicznych; ponadto należy pamiętać, że nawet po przeprowadzonej antybiotykoterapii przeciwciała w organizmie mogą utrzymywać się przez kilka lat.

Profilaktyka

Profilaktyka pomaga obniżyć ryzyko zachorowania na osteoporozę. Zaliczamy do niej przede wszystkim zmiany w diecie oraz umiarkowaną aktywność fizyczną. Główne zmiany, które należy wprowadzić to:

- - dieta bogata w produkty zawierające wapń (jego źródłem jest m.in. mleko i przetwory mleczne, nasiona roślin strączkowych, orzechy kapusta włoska) i witaminę D (wytwarzaną w organizmie pod wpływem promieniowania słonecznego); zapotrzebowanie na wapń u dzieci wynosi 800mg na dobę, u młodzieży i osób dorosłych 1000mg, u osób starszych 1500mg
  - unikanie produktów utrudniających wchłanianie wapnia np. szpinaku czy innych warzyw zawierających kwas szczawiowy
  - regularna aktywność fizyczna (co najmniej 3 razy w tygodniu po 30 minut)
  - w przypadku obniżonego poziomu wapnia w organizmie warto ograniczyć picie kawy, bowiem kofeina zwiększa wydalanie wapnia z moczem
  - zapobieganie urazom poprzez rehabilitację, mającą na celu poprawę aktywności fizycznej uwzględniająca ćwiczenia z równowagi i nauki upadania (istotne w odniesieniu zwłaszcza do osób starszych)

W leczeniu boreliozy dużą rolę odgrywa czas i warto reagować zaraz po ukąszeniu kleszcza lub pojawieniu się rumienia wędrującego ponieważ leczenie wczesnej postaci boreliozy jest dużo skuteczniejsze zanim choroba się rozwinie i pojawią się jej powikłania.

Borelioza – powikłania

- - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  - przewlekłe zapalenie mózgu
  - porażenie nerwu twarzowego
  - zapalenie nerwu wzrokowego
  - zapalenie mięśnia sercowego
  - przewlekłe zanikowe zapalenie skóry
  - zanikowe zapalenie skóry kończyn

Profilaktyka boreliozy

- - odpowiednia, okrywająca większość ciała odzież
  - stosowanie środków odstraszających kleszcze (spraye, żele)
  - dokładne sprawdzanie ciała po spacerach w miejscach narażonych na występowanie kleszczy

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż bardzo trudne jest rozpoznanie boreliozy u dzieci, bowiem zdarza się, iż ma ona charakter wrodzony, czyli do zakażenia doszło jeszcze w łonie matki. Niemniej najczęściej u dzieci pojawia się ona tak, jak w przypadku dorosłych w wyniku ukąszenia przez kleszcza. Typowymi objawami boreliozy u dzieci są:

- - drażliwość
  - ból mięśni i stawów
  - ból głowy
  - niechęć do zabawy
  - zaburzenia koncentracji
  - kłopoty z pamięcią