Anemia w ciąży — jak leczyć?

Anemia w ciąży to problem, który dotyka wiele kobiet ciężarnych. Choroba ta może mieć negatywne konsekwencje zarówno dla matki, jak i dziecka. Jakie są objawy choroby i metody leczenia?

Jeśli zauważyłaś u siebie objawy anemii w czasie ciąży,
umów wizytę do naszej Poradni Ginekologicznej w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .

Anemia w ciąży — co to jest?

Anemia inaczej nazywana jest niedokrwistością. To choroba, w której stan zmienia się wraz ze zmianą ilości krwinek czerwonych lub hemoglobiny we krwi. Zmniejszają się one wówczas poniżej wartości prawidłowych. Hemoglobina to barwnik zawarty w czerwonych krwinkach, który transportuje tlen, dlatego anemia może prowadzić do niedotlenienia tkanek. Taka sytuacja może spowodować groźne powikłania dla ciężarnej, jak i samej ciąży.

Przyczyny anemii w ciąży

Do przyczyn anemii w ciąży w szczególności zaliczymy niedobór żelaza, kwas foliowy, witaminę B12 i ich niedobory w diecie pacjentki. Innymi przyczynami anemii w ciąży mogą być zakażenia (np. bezobjawowa bakteriuria), zbyt małe zapasy żelaza w czasie przed zajściem w ciążę lub ciąża wielopłodowa.

Anemia w ciąży — jakie są objawy?

Jednym z najbardziej istotnych objawów anemii w ciąży jest uczucie stałego zmęczenia. Oprócz tego wśród objawów można wyróżnić:

osłabienie włosów i paznokci
problemy z koncentracją
drażliwość
duszność wysiłkowa
mniejsza tolerancja wysiłku
bóle głowy
większa podatność na infekcje
bladość skóry
kołatanie serca

Tak naprawdę większość wymienionych objawów jest podobna do tych, które kobiety mają w ciąży, która jest tylko odmiennym stanem fizjologicznym, a nie chorobą. Dlatego przy anemii w ciąży tak bardzo ważne jest wczesne wykonanie badań krwi, aby w razie niskiego stężenia hemoglobiny jak najszybciej zacząć wyrównywanie.

Rozpoznanie anemii w ciąży

Do rozpoznania anemii w ciąży często wystarczy wykonanie morfologii krwi z rozmazem. To jedno z podstawowych badań, które jest dostępne w każdym punkcie pobrań, bądź laboratorium. W przypadku anemii spada poziom hemoglobiny, może też zmieniać się rozmiar krwinek czerwonych, w zależności od przyczyny tej choroby, np. w niedokrwistości z niedoboru żelaza krwinki te są mniejsze, a w niedokrwistości spowodowanej niedoborem witaminy B12 ich rozmiar się powiększa. Innymi badaniami, by, wykazać niedokrwistość są:

stężenie hemoglobiny w krwince — MCHC
średnia objętość krwinki — MCV
informacja o ilości żelaza w organizmie — ferrytyna i transferryna
całkowita zdolność wiązania żelaza — TIBC

Anemia w ciąży — typy niedokrwistości

Niedokrwistość z niedoboru żelaza

Niedokrwistość z niedoboru żelaza to najczęstszy typ anemii w ciąży, który dotyczy co najmniej co drugiej kobiety ciężarnej. Jednym z głównych objawów klinicznych niedoboru żelaza jest wypadanie włosów. Zazwyczaj dieta pokrywa nasze dzienne zapotrzebowanie na żelazo w organizmie, ale jednak w ciąży zapotrzebowanie na ten czynnik wzrasta wraz z każdym trymestrem i czasem potrzebna jest kobiecie w ciąży suplementacja żelaza. Tak naprawdę dzienne zapotrzebowanie żelaza w diecie powinna wynosić:

18 mg u kobiet niebędących w ciąży
26-27 mg podczas ciąży
20 mg podczas laktacji

Jelito w organizmie wchłania zaledwie 10-15% żelaza zawartego w spożywanym pokarmie. Żelazo dzielimy na:

hemowe — lepiej przyswajalne
niehemowe — przyswaja się znacznie gorzej

Żelazo hemowe występuje w takich produktach jak mięso, a niehemowe w żywności roślinnej — biała fasola, ziemniaki, buraki, zielone warzywa. Witamina C pomaga szybciej wchłaniać żelazo, a ograniczają je:

herbata
produkty owsiane
żółtka
czerwone wino
kakao
duża ilość wapnia w diecie

Kto powinien zastosować suplementację żelaza?

Polskie Towarzystwo Ginekologów zaleca stosowanie suplementacji żelaza:

kobietom z niedokrwistością z niedoboru żelaza stwierdzoną w czasie przed zajściem w ciążę
kobietom ciężarnym od 9 tygodnia do końca ciąży
kobietom w ciąży z ryzykiem niedokrwistości (weganizm, zaburzenia wchłaniania, wielorództwo)
w okresie karmienia piersią

Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego

Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego to drugi najczęstszy typ anemii spotykany u kobiet ciężarnych. Kwas foliowy jest niezbędny w syntezie DNA. Źródłem kwasu foliowego są między innymi otręby pszenne, wątroba wieprzowa, jaja, warzywa liściaste, bób czy też drożdże.

Niedobór kwasu foliowego u kobiet w ciąży może prowadzić do wad cewy nerwowej płodu, rozszczepu wargi czy też podniebienia oraz do chorób naczyń krwionośnych. Dlatego zaleca się suplementację kwasu foliowego od około miesiąca przed zajściem w ciążę, aż do II trymestru ciąży.

Objawy niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego są znikome, ponieważ taki niedobór może trwać długi czas, a organizm kobiety ciężarnej przystosowuje się do niego.

Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12

Niedobór witaminy B12 – tak samo jak niedobór kwasu foliowego — może doprowadzić do zaburzenia procesu w syntezie DNA. Typ tej anemii występuje bardzo rzadko u kobiet ciężarnych, zazwyczaj u kobiet z jej niedoborem często występują poronienia lub są one niepłodne (mają zaburzenia owulacji lub nieprawidłowości w rozwoju zapłodnionej komórki jajowej). Zalecana dawka witaminy B12 w ciąży to 3 mg, a dostarczają ją praktycznie wszystkie diety bogate w produkty zwierzęce.

Objawami niedoboru witaminy B12 w ciąży to zaczerwienie, wygładzenie języka, zajady i plamica małopłytkowa.

Leczenie niedokrwistości z niedoboru żelaza u kobiet ciężarnych

Jeśli u przyszłej mamy rozpoznano niedokrwistość w czasie ciąży to powinna ona przyjmować doustnie preparaty żelaza w większych dawkach, czyli 100-300 mg na dobę. Po uzyskaniu prawidłowych wyników hemoglobiny to leczenie niedokrwistości utrzymuje się jeszcze przez około 3 miesiące, by uzupełnić zapasy żelaza. W niektórych przypadkach anemii w ciąży stosuje się leczenie dożylne lub nawet transfuzje krwi.

Anemia w ciąży — powikłania

Anemia w ciąży może spowodować powikłania zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Zaburzenie niedokrwistości może zwiększać ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego i ograniczać wzrastanie płodu. Z kolei podczas porodu może dojść do nieprawidłowej czynności kurczowej macicy oraz jej zaburzonego obkurczania po porodzie.

Noworodki matek z anemią podczas ciąży, mogą być wcześniakami, a także mogą mieć niższą punktację w skali Apgar, a w ich późniejszym rozwoju może dojść do niedokrwistości.