Co oznacza stłuszczenie wątroby?

Czy wiesz, że Twoja wątroba może chorować… i nie dawać żadnych objawów? Coraz więcej osób słyszy na badaniach: „To stłuszczenie wątroby”. Brzmi niegroźnie, ale co to tak naprawdę oznacza? Jak wygląda diagnostyka i leczenie stłuszczenia wątroby?

Jeśli Ty lub Twoi bliscy mają objawy stłuszczenia wątroby,
umów wizytę do naszego Gastrologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .

Czym jest wątroba i jak działa?

Wątroba to jeden z najbardziej istotnych narządów w organizmie człowieka. Znajduje się po prawej stronie brzucha, tuż pod żebrami. To największy organ wewnętrzny – u dorosłego człowieka może ważyć nawet około 1,5 kilograma.

Rola wątroby w organizmie

Wątroba pełni wiele kluczowych funkcji, które pomagają zachować zdrowie. Najważniejsze funkcje wątroby to:

filtrowanie krwi – wątroba oczyszcza krew z toksyn i szkodliwych substancji, które powstają w organizmie lub dostają się do niego z zewnątrz (np. z jedzenia, alkoholu czy leków)
produkowanie żółci – żółć to płyn potrzebny do trawienia tłuszczów, dzięki niej możemy przyswajać składniki odżywcze z pożywienia
magazynowanie energii – wątroba przechowuje glukozę (cukier) w formie glikogenu i uwalnia ją, gdy organizm potrzebuje energii
wytwarzanie białka – produkuje ważne białka, takie jak te odpowiedzialne za krzepnięcie krwi i transport substancji w organizmie
regulowanie poziomu cholesterolu – pomaga utrzymać odpowiedni poziom cholesterolu we krwi

Czym jest stłuszczenie wątroby?

Stłuszczenie wątroby to stan, w którym w komórkach wątroby gromadzi się nadmiar tłuszczu. Choć niewielka ilość tłuszczu w wątrobie jest normalna, zbyt duża jego ilość może prowadzić do problemów zdrowotnych.

Skąd bierze się stłuszczenie wątroby?

Stłuszczenie wątroby może mieć różne przyczyny, ale najczęściej związane jest to z naszym stylem życia i dietą. Oto najważniejsze czynniki:

nadwaga i otyłość – nadmiar tkanki tłuszczowej (szczególnie w okolicy brzucha) zwiększa ryzyko otłuszczenia wątroby
nieprawidłowa dieta – spożywanie dużej ilości tłuszczów nasyconych (np. fast food’y) oraz cukrów prostych (np. słodkie napoje) sprzyja odkładaniu się tłuszczu w wątrobie
brak aktywności fizycznej – brak regularnej aktywności fizycznej i siedzący tryb życia prowadzi do zaburzeń metaboliczych, a to z kolei sprzyja gromadzeniu się tłuszczu w organizmie, w tym też w wątrobie
cukrzyca typu 2 i insulinooporność – zaburzenia gospodarki cukrowej w organizmie mogą prowadzić do stłuszczenia wątroby
nadmierne spożycie alkoholu – regularne picie alkoholu uszkadza komórki wątroby i sprzyja gromadzeniu się tłuszczu w wątrobie
przyjmowanie niektórych leków – niektóre leki, takie jak antybiotyki czy też leki przeciwzapalne mogą wpływać na metabolizm tłuszczów w wątrobie
zaburzenia hormonalne – choroby takie jak niedoczynność tarczycy mogą wpływać na metabolizm i sprzyjać stłuszczeniu wątroby

Różnice między alkoholowym a niealkoholowym stłuszczeniem wątroby

niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD) – występuje u osób, które nie spożywają nadmiernych ilości alkoholu; często związane jest z otyłością, cukrzycą typu 2 czy wysokim poziomem cholesterolu
alkoholowe stłuszczenie wątroby – jest spowodowane nadmiernym spożyciem alkoholu, który uszkadza komórki wątroby i prowadzi do gromadzenia się tłuszczu

Stłuszczenie wątroby – objawy

Czy stłuszczenie wątroby boli? Wątroba sama w sobie nie posiada zakończeń nerwowych odpowiedzialnych za odczuwanie bólu, dlatego jej choroby często rozwijają się bez wyraźnych dolegliwości bólowych. Jednak w miarę postępu stłuszczenia, wątroba może się powiększać, co prowadzi do rozciągania otaczającej ją torebki wątrobowej, bogatej w zakończenia nerwowe. To rozciąganie może powodować uczucie dyskomfortu lub ból w prawej górnej części brzucha, zwłaszcza pod żebrami.

Typowe objawy stłuszczenia wątroby

Choroba ta bardzo często przebiega bezobjawowo, szczególnie w początkowym stadium. Jednak u niektórych pacjentów mogą wystąpić specyficzne objawy, takie jak:

zmęczenie i osłabienie
utrata apetytu
nudności i wymioty
dyskomfort w prawym podżebrzu
powiększenie wątroby

Objawy skórne i inne sygnały ostrzegawcze:

Przy bardziej zaawansowanym stadium choroby mogą pojawić się dodatkowe objawy, takie jak:

żółtaczka
świąd skóry
rumień dłoni
„pajączki” naczyniowe
obrzęki w nogach i kostkach
wodobrzusze

Jak wygląda rozpoznanie stłuszczenia wątroby?

Gdy dostrzegamy powyższe objawy, w pierwszej kolejności należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Przeprowadza on wywiad lekarski oraz badanie fizykalne. Zadaje pacjentowi pytania dotyczące stylu życia, diety, spożycia alkoholu oraz występowania chorób przewlekłych (np. cukrzycy lub nadciśnienia). Podczas badania fizykalnego lekarz może stwierdzić powiększenie wątroby.

Następnie zleca badania pozwalające ocenić funkcję wątroby (tzw. próby wątrobowe), takie jak ALT, AST, GGTP, ALP oraz bilirubina. Badania te umożliwiają oznaczenie poziomu enzymów wątrobowych. Jeśli ich wartości są podwyższone, może to wskazywać na uszkodzenie wątroby. Oprócz badań krwi, lekarz może również zlecić badania obrazowe oraz biopsję wątroby.

Wśród badań obrazowych lekarz może zlecić USG jamy brzusznej, elastografię (FibroScan), tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Biopsję wątroby wykonuje się bardzo rzadko – zwykle wtedy, gdy inne badania dają niejednoznaczne wyniki.

Leczenie stłuszczenia wątroby

Stłuszczenie wątroby to stan, który można odwrócić, zwłaszcza jeśli zostanie wcześnie wykryty i odpowiednio leczony. Leczenie opiera się głównie na zmianie stylu życia, a w niektórych przypadkach wspomagane jest farmakoterapią.

zmiana diety i stylu życia – redukcja masy ciała, regularne posiłki bogate w warzywa i owoce, włączenie do diety białka oraz produktów pełnoziarnistych, unikanie spożycia alkoholu (najważniejszy element terapii).
leczenie farmakologiczne i suplementacja – odpowiednio dobrane leki mogą wykazywać działanie przeciwzapalne i ochronne dla wątroby, a także wspomagać jej regenerację
monitorowanie i kontrola – regularne badania kontrolne są kluczowe w ocenie skuteczności leczenia oraz wczesnym wykrywaniu ewentualnych powikłań

Jakie są skutki nieleczonego stłuszczenia wątroby?

Stłuszczenie wątroby, zwłaszcza w początkowych stadiach, często przebiega bezobjawowo. Jednak nieleczone może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych:

stłuszczenie wątroby (NAFLD) – nagromadzenie tłuszczu w komórkach wątroby bez obecności stanu zapalnego
niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH) – oprócz tłuszczu pojawia się stan zapalny, który może prowadzić do uszkodzenia komórek wątroby
zwłóknienie wątroby – przewlekły stan zapalny prowadzi do tworzenia się blizn w tkance wątroby.
marskość wątroby – zaawansowane zwłóknienie, które upośledza funkcjonowanie wątroby i może prowadzić do jej niewydolności
rak wątrobowokomórkowy – marskość zwiększa ryzyko rozwoju raka wątroby

Wczesne wykrycie i leczenie stłuszczenia wątroby jest kluczowe, aby zapobiec poważnym powikłaniom. Regularne badania kontrolne, zdrowa dieta i aktywność fizyczna mogą znacząco poprawić stan wątroby i ogólne zdrowie.