Dyskalkulia u dzieci — co to?

Dyskalkulia to zagadanie, które wciąż pozostaje niezrozumiane i często niezdiagnozowane. Jest to trudność w nauce matematyki, która wpływa na zdolność osoby do przyswajania podstawowych umiejętności liczbowych. W poradniku przyjrzymy się bliżej naturze dyskalkulii i jej objawom.

Jeśli dostrzegasz u siebie lub Twoich bliskich jakieś niepokojące objawy, umów się na wizytę
do naszego Lekarza Rodzinnego w Centrum Medycznym BetaMed
32 pokaż numer.

Czym jest dyskalkulia?

Dyskalkulia to trudności w uczeniu się matematyki. Słowo dyskalkulia pochodzi z języka łacińskiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza trudności w liczeniu: calkulare — liczyć, dys — trudność.

Źródłem dyskalkulii nie jest ani wyłącznie ogólne upośledzenie umysłowe, ani nieadekwatny proces nauczania. Dyskalkulia obejmuje podstawowe działania matematyczne, takie jak:

dodawanie
odejmowanie
mnożenie
dzielenie

Dzieci z dyskalkulią oprócz podstawowych działań matematycznych, mają również problem z formami umiejętności takimi jak algebra, geometria, trygonometria, rachunek różniczkowy lub całkowy.

Rodzaje — dyskalkulia

Rodzaje są podzielone według typologii neurologa Ladislava Košč. Jakie są rodzaje dyskalkulii?

dyskalkulia werbalna (słowna) — zaburzenia umiejętności nazywania pojęć i relacji matematycznych, określanie liczby obiektów, trudności z nazywaniem cyfr, liczb
dyskalkulia leksykalna (czytanie) — zaburzenie odczytywania symboli matematycznych, cyfr, liczb i znaków operacyjnych
dyskalkulia graficzna (pisanie) — zaburzenie manipulowania obiektami w celach matematycznych, zakresie porównywania ilości i wielkości, szeregowania w kolejności rosnącej i malejącej, wskazywania, który obiekt jest mniejszy, większy lub tej samej wielkości
dyskalkulia pojęciowo-poznawcza — zaburzenie rozumienia idei matematycznych, która jest niezbędna do wykonywania obliczeń pamięciowych, trudności w dostrzeganiu zależności liczbowych (mnożenie lub dzielenie)
dyskalkulia operacyjna — zaburzenie wykonywania działań matematycznych przy niezaburzonych zdolnościach czytania i pisania liczb.
dyskalkulia rozwojowa — zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych
dyskalkulia ideognostyczna — zaburzenie dokonywania obliczeń pamięciowych

Przyczyny dyskalkulii

Dyskalkulię ma od 3% do 10% populacji, jednak osób, które mogą być zaburzone jest znacznie więcej, ponieważ czasem jest je trudno zdiagnozować. Dyskalkulia to zaburzenie, które może mieć podłoże genetyczne, czy też wrodzone nieprawidłowości w części mózgu, przez co nasza pociecha nie dojrzewa w zakresie zdolności matematycznych proporcjonalnie do wieku.

Dyskalkulia — objawy

Objawy dyskalkulii dzielą się na te, które pojawiają się w szkole u dziecka i te, które pojawiają się w życiu codziennym.

Dyskalkulia — objawy szkolne

trudności w wykonywaniu podstawowych działań matematycznych — dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie
trudności z dedukowaniem, analizowaniem, wyciąganiem wniosków z działań matematycznych
silny stres i ataki nerwicowe spowodowane nauką matematyki — wykonywanie działań i zadań
problemy z odczytywaniem i zapisywaniem liczb, numerów, znaków matematycznych, miar, dat i innych wartości liczbowych
niepoprawne przepisywanie z tablicy liczb i symboli matematycznych
problemy z rozumieniem i stosowaniem pojęć oraz terminów

Jak rozpoznać dyskalkulię?

Aby rozpoznać dyskalkulię, musisz udać się ze swoją pociechą do poradni psychologiczno-pedagogicznej. Istnieje wiele testów specjalistycznych, które pozwalają dokładnie określić zakres i poziom deficytów dziecka. Takie testy najlepiej wykonać jak najwcześniej w przypadku podejrzeń zaburzeń zdolności matematycznych. Dziecko musi mieć możliwość pracy nad zaburzeniem za pomocą ćwiczeń oraz dostosowanego do jego umiejętności toku nauczania w szkole.

Jak diagnozuje się dyskalkulię? Oto testy:

testy umiejętności szkolnych w zakresie czytania, pisania i liczenia
testy inteligencji (płynnej i skrystalizowanej)
testy zdolności specyficznych

Ćwiczenia na dyskalkulię dla dzieci

Terapia tego zaburzenia zdolności matematycznych nie polega na nadrabianiu zaległości w szkole. Ma ona na celu przerobienie przez ucznia własnych mechanizmów radzenia sobie ze swoimi brakami tak, aby był w stanie samodzielnie funkcjonować w matematycznej krainie. Oprócz ćwiczeń terapeutycznych niezbędna jest także praca w domu z pociechą, czyli wykonywanie zadań. Specjaliści zalecają systematyczność, a zakres ćwiczeń powinien być dostosowany do wieku i zdolności dziecka.

Najbardziej znane ćwiczenia dla dziecka ze zdiagnozowaną dyskalkulią to:

labirynty
rebusy
leniwe ósemki
odwzorowywanie figur geometrycznych
równoczesne pisanie lewą i prawą ręką
wyszukiwanie ukrytych liczb i symboli matematycznych na obrazkach
budowanie grafik przestrzennych
porządkowanie według poleceń słuchowych
wykreślanki

Najważniejsze zalecenia dla nauczycieli z uczniami ze zdiagnozowaną dyskalkulią

obniżenie wymagań adekwatnie do rodzaju braków — przy wyjątkowo trudnych przypadkach zaburzenia, nawet do minimum programowego
dostosowanie tempa i rytmu pracy do możliwości dziecka
stosowanie krótkich przerw w pracy dziecka
ograniczenie bodźców rozpraszających
ocenianie przede wszystkim toku rozumowania ucznia
nie można zabraniać dziecku korzystania z kalkulatora, tabliczki mnożenia oraz tablic matematycznych
wydłużenie czasu na rozwiązywanie zadania
niech dziecko przyjmie własną strategię rozwiązywania zadań matematycznych
ograniczenie listy zadań do prostych i typowych

Dyskalkulia u dorosłych

Pojawia się głównie u tych najmłodszych, ale to nie znaczy, że dorośli nie mają z nią styczności. Dyskalkulia u dorosłych jest konsekwencją niewłaściwego leczenia przypadłości w okresie dziecięcym. Niestety schorzenie to w dorosłym życiu bardzo utrudnia funkcjonowanie w codziennym świecie pełnym liczb, a jak wiemy wokół nas jest ich dość sporo. W zależności od konkretnego przypadku — dorosły może mieć problem z dokonywaniem płatności lub trudność z odczytywaniem znaków drogowych, gdzie np. jest wskazana prędkość.