Jak leczyć pęcherz nadreaktywny?

Pęcherz nadreaktywny to dolegliwość, która może znacząco wpływać na codzienny styl życia, powodując nagłe i trudne do opanowania parcia na mocz. Choć problem ten jest powszechny, wiele osób wciąż nie zdaje sobie sprawy z jego istnienia lub bagatelizuje objawy. Jak rozpoznać objawy tej przypadłości oraz jakie są dostępne metody leczenia?

Jeśli Ty lub Twoi bliscy mają problem z pęcherzem nadreaktywnym,
umów wizytę do naszego Urologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .

Czym jest pęcherz nadreaktywny?

Pęcherz nadreaktywny to stan, w którym pęcherz kurczy się nieprawidłowo z powodu zaburzonej komunikacji z układem nerwowym. Są różne przyczyny pęcherza nadreaktywnego, np. neurologiczne, hormonalne lub związane z wiekiem. Mówi się, że na to schorzenie cierpi nawet 15% osób dorosłych w Polsce. To schorzenie można znaleźć także pod inną nazwą jaką jest zespół pęcherza nadreaktywnego, w skrócie OAB.

Jaki mechanizm ma pęcherz nadreaktywny?

Gdy pęcherz moczowy jest wypełniony moczem, to wtedy do mózgu wysyłane są sygnały powodujące odczucie potrzeby oddania moczu. Podczas jego oddawania, układ nerwowy steruje rozluźnieniem mięśni dna miednicy i mięśni cewki moczowej (inaczej zwieracz cewki moczowej). Później mięśnie pęcherza moczowego kurczą się i wypychają na zewnątrz mocz. Nadreaktywność pęcherza jest wtedy, gdy mięśnie pęcherza moczowego kurczą się, nawet gdy ilość moczu w naszym organizmie jest niewielka. To są tzw. skurcze mimowolne, które powodują naglącą potrzebę oddania moczu.

Pęcherz nadreaktywny – przyczyny

Tak naprawdę istnieją różne czynniki sprzyjające występowaniu objawów pęcherza nadreaktywnego, a do przyczyny tego schorzenia należą:

guzy lub kamienie pęcherza moczowego
choroby neurologiczne, np. udar lub stwardnienie rozsiane
cukrzyca
czynniki, które blokują odpływ moczu, np. powiększony gruczoł krokowy, zaparcia lub przebyta operacja w celu leczenia braku kontroli nad oddawaniem moczu (inaczej nietrzymanie moczu)
zmiany hormonalne podczas menopauzy
zakażenia dróg moczowych, które mogą powodować objawy podobne do objawów pęcherza nadreaktywnego

Jakie mogą być czynniki ryzyka pęcherza nadreaktywnego?

Do czynników ryzyka zachorowania na pęcherz nadreaktywny należą:

poród drogą pochwową – u 40% wieloródek występuje nietrzymanie moczu z parć naglących
starszy wiek
otyłość
przewlekłe zaparcia

Objawy pęcherza nadreaktywnego

Charakterystyczne objawy nadreaktywnego pęcherza moczowego to:

nagłe odczucie parcia na pęcherz – trudna i nagła do opanowania potrzeba oddania moczu – często bez żadnego ostrzeżenia
częstomocz – potrzeba oddawania moczu częściej niż 8 razy na dobę
nykturia – pacjent wstaje w nocy, by oddać mocz (co najmniej 2 razy na noc)
nietrzymanie moczu z parcia – niekontrolowany wyciek moczu w wyniku nagłej potrzeby oddania moczu

Jak wygląda diagnostyka pęcherza nadreaktywnego?

Diagnostyka pęcherza nadreaktywnego zaczyna się od wizyty u lekarza, który przeprowadza wywiad medyczny – pyta o objawy, częstotliwość oddawania moczu i ewentualne choroby towarzyszące.

Następnie mogą zostać zlecone badania, takie jak:

badanie ogólne moczu – sprawdza, czy objawy nie są wynikiem infekcji
USG pęcherza i nerek – ocenia budowę układu moczowego
badania urodynamiczne – mierzą ciśnienie w pęcherzu i sprawdzają, jak działa podczas napełniania i opróżniania
cystoskopia (wziernikowanie pęcherza) – stosowana w przypadku podejrzenia innych schorzeń pęcherza

Nadreaktywny pęcherz moczowy – do jakiego lekarza się zgłosić?

W przypadku pęcherza nadreaktywnego należy zgłosić się do urologa, który specjalizuje się w diagnostyce i leczeniu schorzeń układu moczowego.

Urolog przeprowadzi wywiad medyczny, zleci odpowiednie badania (np. badanie moczu, USG pęcherza, badania urodynamiczne) i dobierze właściwe leczenie – od terapii behawioralnej po farmakologiczną, a w razie potrzeby także zabiegową.

Leczenie pęcherza nadreaktywnego

Zespołu nadreaktywnego pęcherza nie można wyleczyć całkowicie – to stała dysfunkcja, która może być mniej lub bardziej nasilona. Wybór metody leczenia zależy od stopnia nasilenia objawów, przyczyn schorzenia oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Główne metody leczenia pęcherza nadreaktywnego:

zmiana stylu życia
- zmiana nawyków żywieniowych – odpowiednio zbilansowana dieta, ograniczenie spożycia kofeiny, alkoholu oraz napojów gazowanych, które mogą podrażniać pęcherz
- kontrola przyjmowanych płynów – unikanie spożywania dużych ilości płynów przed snem, aby zmniejszyć ryzyko nykturii
- redukcja masy ciała – utrzymanie prawidłowej wagi pomaga zmniejszyć nacisk na pęcherz i złagodzić objawy
- zapobieganie zaparciom – dieta bogata w błonnik wspiera prawidłową pracę jelit i zapobiega zaparciom
farmakoterapia
- leki antycholinergiczne – zmniejszają nadmierne skurcze mięśnia wypieracza pęcherza, co redukuje częstotliwość i intensywność parć naglących
- leki spazmolityczne – działają rozkurczająco na mięśnie gładkie pęcherza, łagodząc objawy OAB
terapie behawioralne
- trening pęcherza – polega na stopniowym wydłużaniu przerw między wizytami w toalecie, co pomaga zwiększyć pojemność pęcherza i poprawić kontrolę nad mikcją
- ćwiczenia mięśni dna miednicy (ćwiczenia Kegla): wzmacniają kontrolę nad pęcherzem i mogą zmniejszyć objawy nietrzymania moczu
inne sposoby leczenia:
- elektrostymulacja nerwów – stosowana w przypadkach, gdy inne terapie zawodzą; polega na stymulacji nerwów odpowiedzialnych za kontrolę pęcherza
- ostrzykiwanie toksyną botulinową – wstrzykiwanie toksyny botulinowej do mięśni wypieracza pęcherza pomaga zmniejszyć jego nadreaktywność
- leczenie chirurgiczne – rozważane wyłącznie w ciężkich przypadkach, gdy inne metody nie przyniosły efektów; polega na zwiększeniu pojemności pęcherza lub zmniejszeniu jego nadreaktywności

Jakie mogą wystąpić działania niepożądane przy pęcherzu nadreaktywnym?

Pęcherz nadreaktywny może prowadzić do powikłań zdrowotnych, takich jak infekcje dróg moczowych, nietrzymanie moczu czy w skrajnych przypadkach uszkodzenie nerek. Może także powodować stres, lęk, depresję i unikanie aktywności społecznej.

Leki stosowane w leczeniu (np. antycholinergiczne) mogą wywoływać suchość w ustach, zaparcia, senność i zawroty głowy. Toksyna botulinowa czasem utrudnia opróżnianie pęcherza, a metody chirurgiczne niosą ryzyko powikłań. W razie skutków ubocznych warto skonsultować się z lekarzem.

Jakie są domowe sposoby na pęcherz nadreaktywny?

ćwiczenia mięśni dna miednicy (Kegla) – wzmacniają kontrolę nad pęcherzem
trening pęcherza – stopniowe wydłużanie przerw między wizytami w toalecie
ograniczenie kofeiny, alkoholu i napojów gazowanych – zmniejsza podrażnienie pęcherza
zdrowa dieta bogata w błonnik – zapobiega zaparciom, które mogą nasilać objawy
redukcja masy ciała – zmniejsza nacisk na pęcherz
techniki relaksacyjne – np. joga, medytacja, ograniczenie stresu
prowadzenie dzienniczka mikcji – pomaga monitorować objawy i dostosować nawyki