Zespół Cushinga to rzadka choroba endokrynologiczna, charakteryzująca się nadmierną produkcją kortyzolu, która prowadzi do szeregu objawów wpływających na różne aspekty zdrowia. Wczesne rozpoznanie i leczenie są kluczowe dla poprawy jakości życia pacjentów.

Jeśli u Ciebie lub Twoich bliskich pojawiają się objawy zespołu Cushinga,
umów wizytę do naszego Endokrynologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎  32 420 29 00 .

Co to jest choroba Cushinga?

Choroba Cushinga to schorzenie, w którym dochodzi do nadmiernej produkcji kortyzolu (hiperkortyzolemii) w organizmie, spowodowanej zbyt dużym wydzielaniem hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) przez gruczolaka przysadki. Choroba Cushinga jest najczęstszą przyczyną zespołu Cushinga.

Jakie są przyczyny zespołu Cushinga?

Zespół Cushinga to zespół objawów klinicznych wynikających z nadmiaru glikokortykosteroidów, czyli hormonów steroidowych, które regulują przemiany białek, węglowodanów i tłuszczów w organizmie. Jest to złożone schorzenie o różnorodnych i wieloaspektowych przyczynach. Wyróżniamy następujący podział przyczyn:

Endogenny zespół Cushinga

Endogenny zespół Cushinga wynika z nadmiernego wydzielania glikokortykosteroidów przez nadnercza, co może być zależne lub niezależne od kortykotropiny (ACTH):

• zależne od kortykotropiny — tzw. wtórna nadczynność nadnerczy, spowodowana nadmiernym wydzielaniem ACTH przez gruczolaka przysadki mózgowej (choroba Cushinga) lub inne guzy zlokalizowane poza przysadką, np. rak drobnokomórkowy płuca
• niezależne od kortykotropiny — tzw. pierwotna nadczynność kory nadnerczy, która może wynikać z:
  • guzy nadnercza — poprzez swoją nieprawidłową aktywność hormonalną wydzielają nadmierne ilości kortyzolu lub androgenów
  • rozrost makroguzkowy nadnerczy — obecność wielu receptorów na powierzchni kory nadnerczy, które reagują na różnorodne bodźce, prowadząc do nadmiernego wydzielania hormonów nadnerczy
  • rozrost mikroguzkowy nadnerczy — dziedziczna choroba, powodująca rozrost kory nadnerczy oraz jej nadmierną aktywność hormonalną

Egzogenny zespół Cushinga

Egzogenny zespół Cushinga jest wynikiem przyjmowania leków steroidowych w dużych ilościach.

Zespół Cushinga – objawy

Lista objawów zespołu Cushinga jest bardzo długa, ponieważ dolegliwości dotyczą większości układów w naszym organizmie. Jakie są objawy zespołu Cushinga?

• wysokie stężenie glukozy we krwi
• cukrzyca
• wzrost pragnienia
• wielomocz
• nadmierny apetyt
• przyrost masy ciała
• zanik mięśni kończyn i tułowia
• sylwetka „kasztanowego ludzika” – otyłość brzuszna przy zachowaniu chudych kończyn
• zwiększenie ilości procentowej tkanki tłuszczowej w ciele
• „bawoli kark” – otłuszczenie karku
• zaokrąglona twarz
• szerokie rozstępy na ciele (szczególnie na brzuchu i biodrach) w kolorze czerwonym lub sinoczerwonym
• łatwo powstające wylewy krwawe pod skórą z powodu nadmiernej kruchości naczyń krwionośnych
• nadciśnienie tętnicze
• zaostrzenie niewydolności serca u pacjentów kardiologicznych
• bóle głowy
• zawroty głowy
• dyslipidemia aterogenna – to zaburzenie profilu lipidowego, charakteryzujące się podwyższonym poziomem trójglicerydów, obniżonym poziomem cholesterolu HDL (tzw. „dobrego” cholesterolu) oraz obecnością małych, gęstych cząsteczek LDL (tzw. „złego” cholesterolu)
• objawy choroby niedokrwiennej serca
• objawy żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej
• zbyt niskie stężenie potasu (hipokaliemia)
• pogorszenie widzenia spowodowane zaćmą lub jaskrą
• wrzody żołądka i dwunastnicy
• osteoporoza
• ból kostny występujący przy patologicznym złamaniu w zaawansowanej osteoporozie
• niedoczynność tarczycy
• osłabienie mięśni
• obniżona tolerancja wysiłku
• trudności w gojeniu ran
• chwiejność emocjonalna
• zaburzenia miesiączkowania u kobiet
• zespół hiperandrogenizacji u kobiet — trądzik, łojotok, hirsutyzm
• zaburzenia potencji u mężczyzn
• kamica układu moczowego
• obrzęk kończyn dolnych

Objawy choroby Cushinga są identyczne jak w przypadku zespołu Cushinga. W większości przypadków dochodzi do zaburzenia funkcji hormonów płciowych.

Zespół Cushinga – diagnostyka

Diagnostyka zespołu Cushinga jest kluczowa dla skutecznego leczenia i obejmuje kilka podstawowych kroków:

• wywiad i badanie przedmiotowe: ma na celu zebranie szczegółowego wywiadu dotyczącego objawów pacjenta, takich jak otyłość brzuszna, zmiany skórne, osłabienie mięśni, nadciśnienie tętnicze, czy zaburzenia psychiczne; istotne jest również ustalenie historii chorób oraz stosowanych leków
• badania laboratoryjne:
  • pomiar stężenia kortyzolu: wykonuje się badanie poziomu kortyzolu we krwi, a także w moczu (24-godzinny zbiór moczu) oraz w ślinie (test na poziom kortyzolu w ślinie pobranej w nocy)
  • test hamowania deksametazonem: pacjent przyjmuje deksametazon, po czym mierzy się poziom kortyzolu; u zdrowych osób poziom kortyzolu powinien się obniżyć, natomiast u osób z zespołem Cushinga często pozostaje on podwyższony
• badania obrazowe:
  • tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) mózgu: umożliwiają ocenę przysadki mózgowej w poszukiwaniu gruczolaków, które mogą być źródłem nadprodukcji ACTH
  • tomografia komputerowa nadnerczy: stosowana w przypadku podejrzenia pierwotnego źródła nadmiaru kortyzolu, np. guza nadnercza
• dodatkowe badania: w niektórych przypadkach mogą być wskazane badania genetyczne, szczególnie jeśli zespół Cushinga występuje w rodzinie lub gdy pacjent ma inne objawy sugerujące choroby genetyczne
• różnicowanie: ważne jest różnicowanie zespołu Cushinga od innych schorzeń, które mogą powodować podobne objawy, takich jak otyłość, depresja, czy zespół metaboliczny

Zdiagnozowanie zespołu Cushinga wymaga współpracy zespołu specjalistów, w tym endokrynologów, radiologów oraz psychologów, aby zapewnić kompleksową opiekę i właściwe leczenie.

Zespół Cushinga – leczenie

Leczenie zespołu Cushinga zależy od jego przyczyny. W przypadku guza przysadki (gruczolaka przysadki) lub guzów nadnerczy, najskuteczniejszą metodą jest leczenie operacyjne, czyli usunięcie zmiany. W sytuacji rozrostu mikro- i makroguzkowego nadnerczy lekarze zalecają usunięcie obu nadnerczy. Przed zabiegiem pacjentów przygotowuje się poprzez wdrożenie odpowiedniego leczenia i suplementacji hormonalnej.

Usunięcie guza bądź całego narządu niemal zawsze wiąże się z ryzykiem znacznego niedoboru kortyzolu, dlatego podczas zabiegu stosuje się osłonę kortykosteroidową. Ponadto u pacjentów wprowadza się leczenie zaburzeń wynikających z wysokiego poziomu kortyzolu, takich jak nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki węglowodanowej i lipidowej, osteoporoza oraz zaburzenia psychiczne.

Zespół Cushinga u dzieci

Zespół Cushinga bardzo rzadko występuje u dzieci, ale jeśli już się pojawia, to najczęstszą przyczyną jest przewlekłe przyjmowanie sterydów (w formie tabletek lub zastrzyków). Wśród przyczyn endogennych najczęściej obserwuje się u dzieci guza przysadki, który wydziela ACTH. U dzieci poniżej 5. roku życia aż 80% przypadków zespołu Cushinga jest spowodowanych rakiem kory nadnerczy. Objawy tego schorzenia mogą różnić się od objawów występujących u dorosłych. Zależą one od wieku dziecka, charakteru wydzielania kortyzolu, stopnia nasilenia oraz czasu trwania zespołu Cushinga. Jakie są objawy u dzieci?

• chwiejność emocjonalna
• uczucie zmęczenia
• bóle głowy
• zahamowanie wzrostu
• przyrost masy ciała
• zaokrąglenie twarzy (tzw. „księżyc w pełni”)
• zaburzenia rozwoju płciowego
• regresja cech płciowych po okresie dojrzewania
• rozstępy skórne

Jeśli u Ciebie lub Twoich bliskich pojawiają się objawy zespołu Cushinga,
umów wizytę do naszego Endokrynologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎  32 420 29 00 .

https://gemini.pl/poradnik/artykul/zespol-cushinga-objawy-diagnostyka-leczenie/

https://www.doz.pl/czytelnia/a17638-Zespol_Cushinga__objawy_przyczyny_i_leczenie._Choroba_a_zespol_Cushinga

https://diag.pl/pacjent/artykuly/zespol-cushinga-objawy-i-przyczyny-u-dzieci-i-doroslych/