Kardiomiopatie co to?

Wyobraź sobie, że Twoje serce pracuje dzień i noc – i nagle zaczyna działać inaczej, chociaż nic nie boli. Kardiomiopatia to ukryta choroba mięśnia sercowego, która rozwija się cicho, lecz może poważnie zagrozić zdrowiu. Ten poradnik wyjaśni Ci, czym ona jest, jakie daje sygnały i co możesz zrobić, by jej zapobiegać.

Jeśli Ty lub Twoi bliscy mają objawy kardiomiopatii,
umów wizytę do naszego Kardiologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .

Co to jest kardiomiopatia?

Kardiomiopatia to nie jest choroba, to grupa schorzeń mięśnia sercowego. Oznacza to, że różne typy tej choroby mają wspólny efekt – mięsień sercowy nie pracuje prawidłowo, a tego przyczyny mogą być różnorodne. Kardiomiopatie to choroby, które nie wynikają z niedokrwienia — czyli nie są bezpośrednią konsekwencją zawału serca. Mogą pojawić się mimo braku choroby wieńcowej czy zawału.

Kardiomiopatie – rodzaje

kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM): serce jest powiększone i osłabione – nie pompuje krwi tak jak powinno
kardiomiopatia przerostowa (HCM): mięsień serca jest zbyt gruby, przez co krew ma trudności z odpływem
kardiomiopatia restrykcyjna (RCM): serce robi się sztywne i trudno jest mu się rozkurczać i napełniać krwią
arytmogenna kardiomiopatia prawej komory (ARVC): w miejscu mięśnia pojawia się tkanka tłuszczowa lub blizny, co może prowadzić do arytmii
inne i niesklasyfikowane: kardiomiopatia po ciążowa, kardiomiopatia alkoholowa lub stresowa (tzw. zespół złamanego serca)

Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka kardiomiopatii?

Przyczyny kardiomiopatii są różne, dlatego ważna jest dobra diagnoza. Wcześnie wykryta choroba daje większe szanse na skuteczne leczenie. W przypadku rodzinnego ryzyka, warto się przebadać, nawet jeśli nie ma się żadnych objawów. Główne przyczyny kardiomiopatii to:

czynnik genetyczny (dziedziczny): mutacje genów przekazywane są w rodzinie, zwłaszcza w typach przerostowej, rozstrzeniowej i arytmogennej
czynniki nabyte:
- infekcje wirusowe
- alkohol i toksyny
- leki – np. chemioterapia
- choroby przewlekłe – np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze
- choroby autoimmunologiczne – np. sarkoidoza

Kardiomiopatia – objawy

Dlaczego objawy mogą być różne? Ta grupa schorzeń może rozwijać się bardzo powoli i przez długi czas nie dawać żadnych objawów. Kardiomiopatia może być niezauważona aż do momentu, kiedy serce zaczyna niedostatecznie działać. Gdy kardiomiopatia postępuje, mogą pojawić się symptomy związane z zaburzoną pracą serca – zarówno mechaniczną (słabsze pompowanie), jak i elektryczną (nietypowy rytm).

Najczęstsze objawy kardiomiopatii to:

kołatanie serca i zaburzenia rytmu
duszność
zmęczenie i osłabienie
zawroty głowy i omdlenia
obrzęki nóg
parcie na mocz w nocy
przewlekły kaszel
ból w klatce piersiowej
zimna skóra, nadmierna potliwość i bladość

Jak rozpoznać kardiomiopatię?

Każde rozpoznanie zaczyna się od wywiadu lekarskiego z lekarzem pierwszego kontaktu. Pyta on zawsze o objawy i historię rodzinną chorób serca. Badanie zwykle obejmuje osłuchiwanie serca stetoskopem oraz badanie ogólnego stanu zdrowia. Jeśli podczas osłuchiwania serca przez lekarza, wykryje on jakieś szmery to kieruje on pacjenta do lekarza specjalisty, jakim jest kardiolog, a ten z kolei kieruje pacjenta na dalsze badania diagnostyczne.

Podstawowe badania nieinwazyjne:

ECHO (echokardiografia / USG serca)
EKG (elektrokardiografia)
holter EKG (24-48h monitor)
RTG klatki piersiowej

Badania diagnostyczne, które pozwalają uzupełnić poprzednie:

badania laboratoryjne – oznaczanie markerów sercowych (np. troponin, NT‑proBNP) pomaga ocenić obciążenie serca i wykryć niewydolność serca lub uszkodzenie mięśnia
próba wysiłkowa – ocenia, jak serce pracuje podczas wysiłku: tętno, ciśnienie, EKG i pomaga wykryć zwężenie odpływu w HCM czy ocenić tolerancję wysiłku
rezonans magnetyczny serca – szczególnie pomocny, gdy ECHO jest niewystarczające i pokazuje dokładnie budowę mięśnia, obecność włóknienia, blizny, czy zmiany nieuchwytne w USG
tomografia komputerowa serca – rzadziej stosowana — stosowana głównie przy potrzebie precyzyjnego obrazowania struktur serca i naczyń
biopsja mięśnia sercowego – zdarza się rzadko — pobranie małego fragmentu mięśnia sercowego do analizy histopatologicznej, np. przy amyloidozie lub niejasnych przypadkach
badania genetyczne – w podejrzeniu typów dziedzicznych (HCM, ARVC, DCM), określa mutacje genowe odpowiedzialne za rozwój choroby i pozwala zidentyfikować ryzyko u członków rodziny

Leczenie kardiomiopatii – jak wygląda?

Metody leczenia kardiomiopatii dzielą się na farmakoterapię i leczenie zabiegowe, które dzieli się na zabiegi elektrofizjologiczne i kardiochirurgiczne.

Leczenie farmakologiczne

Nie ma leku, który całkowicie wyleczy kardiomiopatię. Ta metoda leczenia koncentruje się na łagodzeniu objawów i spowolnieniu postępu choroby. Przy tej grupie chorób stosuje się m.in. beta-bloker, leki moczopędne, leki przeciwzakrzepowe oraz ihibitory. Od czerwca 2023 roku do leczenia przerostowej kardiomiopatii wprowadzono lek wokamycent, który jest także dostępny w Polsce jako refundowany lek w programie B.162.

Leczenie zabiegowe – zabiegi elektrofizjologiczne i kardiochirurgiczne

kardiowerter-defibrylator (ICD) – to urządzenie wszczepiane osobom z wysokim ryzykiem groźnych arytmii
terapia resynchronizująca (CRT) – synchronizuje skurcze serca u pacjentów z zaburzeniami przewodzenia i niewydolnością przy DCM, czyli kardiomiopatii rozstrzeniowej
procedury w HCM (kardiomiopatia przerostowa):
- miktemia przegrody (zabieg chirurgiczny)
- ablacja alkoholowa – interwencje zmniejszające nadmiernie przerost mięśnia
przeszczep serca – w najcięższych przypadkach, gdy inne terapie zawiodą, szczególnie przy kardiomiopatii rozstrzeniowej

Jakie są powikłania i rokowania?

Możliwe powikłania po kardiomiopatii to:

niewydolność serca
zaburzenia rytmu
nagłe zatrzymanie krążenia
udar mózgu lub zatorowość
zawał serca

To zależy od rodzaju kardiomiopatii i momentu jej wykrycia. Przy odpowiednim leczeniu i zmianie stylu życia wiele osób może żyć długo i aktywnie. Gorsze rokowania mają osoby z zaawansowaną niewydolnością serca i powikłaniami. Regularne kontrole i leczenie poprawiają jakość życia oraz zmniejszają ryzyko poważnych powikłań.