Dlaczego migotanie przedsionków jest niebezpieczne?

Wyobraź sobie, że Twoje serce bije… ale nie do końca tak, jak powinno. Zamiast spokojnego, regularnego rytmu, pojawiają się nagłe skoki, niemiarowe uderzenia, czasem uczucie kołatania. To może być migotanie przedsionków – powszechne schorzenie kardiologiczne. W tym poradniku wyjaśniamy – jakie mogą przyczyny i objawy migotania przedsionków.

Jeśli pojawią się u Ciebie lub Twoich bliskich problemy z sercem,
umów wizytę do naszego Kardiologa w Centrum Medycznym BetaMed
☎ 32 420 29 00 .

Co to jest migotanie przedsionków?

Serce to niezwykle precyzyjny mechanizm – działa jak pompa, która bez przerwy pompuje krew do wszystkich części ciała. Każdy ruch serca jest sterowany sygnałami elektrycznymi, dzięki którymi ono bije miarowo i skutecznie.

Zatem czym jest migotanie przedsionków? Schorzenie to pojawia się, gdy rytm serca zostaje zaburzony. Zamiast równych i spokojnych uderzeń pojawia się całkowity chaos elektryczny. Przedsionki (górne komory serca) zaczynają drżeć, zamiast kurczyć się rytmicznie. Taki stan właśnie nazywamy migotaniem przedsionków (AF lub AFib).

Jaka jest częstość występowania migotania przedsionków? To najczęstszy rodzaj arytmii serca u dorosłych. Szacuje się, że w naszym kraju może dotyczyć nawet 500-700 tysięcy osób, a ryzyko rośnie wraz z wiekiem.

Dlaczego może być niebezpieczne?

Migotanie przedsionków to nie tylko „kołatanie serca” – to zaburzenie rytmu, które może prowadzić do poważnych powikłań.

Słabsza praca serca

Kiedy przedsionki zamiast kurczyć się rytmicznie zaczynają drżeć, serce pompuje krew mniej skutecznie. Organizm otrzymuje mniej tlenu, a z czasem może dojść do osłabienia serca i rozwoju niewydolności.

Zakrzepy i udar

W drżących przedsionkach krew krąży wolniej, przez co może tworzyć zakrzepy. Jeśli taki zakrzep oderwie się i popłynie z prądem krwi do mózgu, może spowodować udar niedokrwienny. Gdy trafi w inne miejsce, może doprowadzić do zatorowości.

Ryzyko pięciokrotnie wyższe

Szacuje się, że migotanie przedsionków zwiększa ryzyko udaru aż pięciokrotnie, a udary te często mają cięższy przebieg i trudniejsze skutki.

Choroba, która się utrwala

Migotanie przedsionków zwykle zaczyna się od krótkich epizodów, ale z czasem może przejść w stałą arytmię, której trudniej się pozbyć.

Rodzaje migotania przedsionków

napadowe migotanie przedsionków: pojawia się nagle i zwykle samo ustępuje (w ciągu kilku godzin lub dni), napady są nieregularne, między nimi serce bije w normalnym rytmie
przetrwałe migotanie przedsionków (utrzymujące się migotanie przedsionków): taki stan trwa ponad 7 dni i nie ustępuje samoczynnie, aby przywrócić prawidłowy rytm, potrzebne jest leczenie, np. leki lub zabieg (kardiowersja)
długotrwałe przetrwałe migotanie przedsionków: taki stan trwa ponad 12 miesięcy, wciąż jest szansa na przywrócenie normalnego rytmu serca, ale wymaga to leczenia specjalistycznego – to etap przejściowy między przetrwałym a utrwalonym AF (migotanie przedsionków)
utrwalone migotanie przedsionków (przewlekłe migotanie przedsionków): rytm serca pozostaje trwale niemiarowy – lekarze nie próbują przywracać normalnego rytmu – leczenie wówczas skupia się na kontroli tętna i zapobieganiu powikłaniom (szczególnie udarowi)
„ciche” migotanie przedsionków (bezobjawowe): przebiega bez kołatania czy duszności, dlatego często pozostaje niewykryte, taki stan rzeczy może prowadzić do poważnych skutków, np. udaru mózgu, zanim zostanie rozpoznane, zostaje wykryty przypadkowo, np. podczas EKG lub innych badań

Jakie są czynniki ryzyka i przyczyny migotania przedsionków?

Migotanie przedsionków nie pojawia się samo z siebie. Najczęściej jest skutkiem innych chorób lub naszych niezdrowych nawyków, które z czasem osłabiają pracę serca. Oto przyczyny i czynniki ryzyka tego schorzenia:

choroby serca i układu krążenia
- nadciśnienie tętnicze
- choroba wieńcowa
- przebyte zawały serca
- wady zastawek serca
- niewydolność serca
- kardiomiopatie
styl życia i codzienne nawyki – nie tylko choroby, ale to jak pacjent żyje na co dzień, też ma ogromne znaczenie:
- nadmierne spożycie alkoholu
- palenie papierosów
- nadwaga i otyłość
- brak ruchu
- przewlekły stres i niewyspania
- nieprawidłowa dieta
inne choroby i stany zdrowotne, które mogą być przyczyną migotania przedsionków:
- cukrzyca
- nadczynność tarczycy
- choroby płuc
- bezdech senny
- starszy wiek

Co może być objawem migotania przedsionków?

zaburzenia rytmu serca, kołatanie serca – uczucie „trzepotania” lub „nierównego bicia” w klatce piersiowej, serce bije zbyt szybko, zbyt wolno lub nieregularnie
duszność – trudności z oddychaniem, szczególnie podczas wysiłku, uczucie braku powietrza (nawet przy prostych czynnościach)
szybkie męczenie się – spadek kondycji i wytrzymałości, zmęczenie mimo odpoczynku lub snu
zawroty głowy i omdlenia – uczucie „pustki w głowie” – chwilowa utrata równowagi
ucisk lub ból w klatce piersiowej – może być tępy, kłujący lub przypominać ucisk
uczucie niepokoju i lęku – wrażenie „roztrzęsienia” organizmu

Rozpoznanie migotania przedsionków

Migotanie przedsionków można wykryć tylko wtedy, gdy zostanie zarejestrowane w badaniu EKG.
Dlatego tak ważne jest, by nie bagatelizować objawów i zgłosić się do lekarza.

Oto najważniejsze sposoby diagnozowania tego zaburzenia:

badanie EKG (elektrokardiogram): to podstawowe badanie, które ocenia pracę serca, polega ono na przyklejeniu elektrod do klatki piersiowej, rąk i nóg; podczas migotania przedsionków na zapisie EKG widać nieregularny rytm serca
badanie EKG metodą Holtera (monitorowanie 24-72h): to wydłużone badanie EKG, które trwa od 1 do 3 dni, a pacjent musi nosić małe urządzenie (rejestrator) przez całą dobę, także gdy śpi; to badanie pozwala wykryć napadowe migotanie przedsionków, które nie zawsze idzie wychwycić w tradycyjnym badaniu EKG
rejestratory zdarzeń i nowoczesne urządzenia: u osób z podejrzeniem arytmii lekarz może zalecić dłuższe monitorowanie (nawet kilka tygodni), a służą do tego takie urządzenia jak:
- przenośne rejestratory EKG
- inteligentne zegarki i opaski sportowe z funkcją EKG
- w niektórych przypadkach – wszczepialne rejestratory rytmu serca
badania dodatkowe:
- badania krwi – ocena poziomu elektrolitów, hormonów tarczycy, cukru i cholesterolu
- echokardiografia (USG serca) – pokazuje budowę i pracę bicia serca
- pomiar ciśnienia tętniczego – nadciśnienie często towarzyszy temu typowi arytmii

Leczenie migotania przedsionków

Leczenie migotania przedsionków ma trzy główne cele – przywrócić lub kontrolować rytm serca, chronić przed udarem oraz poprawić samopoczucie i jakość życia pacjenta. Jakie są metody leczenia na wystąpienie migotania przedsionków?

Leczenie farmakologiczne

leczenie przeciwkrzepliwe – stosowanie leków przeciwzakrzepowych zapobiega powstawaniu zakrzepów i udarowi mózgu, stosuje się je długotrwale oraz pod kontrolą lekarza specjalisty
leki na rytm i tętno – pomagają one utrzymać stan prawidłowego rytmu serca lub spowolnić zbyt szybkie bicie serca, najczęściej stosuje sie beta-blokery lub leki anyartymiczne

Leczenie chirurgiczne

kardiowersja – to zabieg, który przywraca prawidłowy rytm serca – za pomocą leków lub prądów, zabieg jest wykonywany w szpitalu pod nadzorem lekarza
ablacja – to innowacyjna metoda zabiegowa, która jest stosowana, wtedy kiedy leczenie farmakologiczne nie pomaga; ablacja polega na zniszczeniu ognisk wywołujących arytmię w serce.